Ditari i Enver Hoxhës - Historia Shqiptare

Pushimet në Pragë, gjueti sorkadhesh dhe filma të huaj

Ditari i Enver Hoxhës. Shënimet e udhëheqësit komunist për pushimet verore në Çekosllovaki në 1958. Ditët në shoqërinë e udhëheqësve çekosllovakë, në gjueti, nëpër banja kuruese termale dhe natën në kinema, apo darka me figurat e kohës


Në vitin 1981 Instituti i Studimeve Marksiste-Leniniste pranë Komitetit Qendror të PPSH-së, nisi botimin e "Ditarit për çështje ndërkombëtare" për përdorim të brendëshëm të Enver Hoxhës.


Materialet e përdorura ishin marrë nga "Ditari politik" i udhëheqësit komunist, ku ishin shënuar me data dhe tema takimet me homologët, pritje delegacionesh e personalitetesh të huaja, vizita pune jashtë shtetit, direktiva e orientime për politikën e jashtme të Shqipërisë, marrëdhëniet e saj me vendet fqinje e me vendet e tjera, si dhe teza e shënime për artikuj mbi çështje të rëndësishme.


Por megjithëse ishte një material për "përdorim të brendëshëm", në ditaret e Hoxhës nuk janë përfshirë fakte dhe shënime me karakter politik e organizativ sekret. "Shekulli" po nis botimin e një pjese të shënimeve të Enver Hoxhës, bëhet fjalë për pushimet me bashkëshorten Nexhmije në Çekosllovaki, ku ditët kalohen me gjueti sorkallesh, vizita nëpër banja termale, ndjekje filmash dhe darka me personalitete.

PRAGE, E DIEL 13 KORRIK 1958


VIZITE NEPER PRAGE


Vizituam rrethet e Pragës. Pamë hidrocentralin e madh mbi Vlltavë dhe u ulëm në një restorant buzë lumit.
Dita ishte e nxehtë, po vendi shumë i bukur. Vizituam me automobil qytetin e Pragës.


PRAGË, E HENE


14 KORRIK 1958


NE KESHTJELLEN E PRAGES NISEMI PER NE KARLOVI-VARI


Vizituam kështjellën e bukur të Pragës dhe ekspozitën që ishte atje. Në bazë të rekomandimit të mjekëve u nisëm për në Karlovi-Vari. Na vendosën në vilën «Margaret». Karlovi-Vari më pëlqen, është vend e qytet i bukur balnear. Na vizitoi doktori çek Zymo, mjek i zoti, ish-partizan.


KARLOVI-VARI, E MERKURE


16 KORRIK 1958
NGA QENDRIMI NE KARLOVI-VARI


Fillova kurat me ujërat e banjave të famshme të Karlovi-Varit. Shkuam në «Grand Hotel Moska» ku pamë filmin çekosllovak «Legjioni i huaj». Në këtë periudhë këtu zhvillohet festivali ndërkombëtar i filmiti. Lëvizje e madhe në qytet, artistë, regjisorë e të tjerë nga të katër anët.


KARLOVI-VARI, E ENJTE


17 KORRIK 1958
NJIIIEMI ME KURIOZITETET E KARLOVI-VARIT


Shëtita qytetin. Shumë i bukur, i këndshëm, i pastër, plot parqe dhe lule. Koha me diell. Flamurë dhe reklama të festivalit kudo. Populli i veshur mirë. Dyqanet plot me mall dhe ky i ekspozuar me shije. Duket që niveli i jetesës dhe ai kulturor është i lartë. Në rrugë takuam një grup oficerësh tanë me gratë e tyre që kanë ardhur për pushime në Çekosllovaki.


20 KORRIK 1958
NEPER ÇEKOSLLOVAKI


Vizituam Marianskij Laznie (1 orë nga Karlovi-Vari), qytet shumë i bukur me parqe, lule dhe hotele të mira. Pasdreke na bëri vizitë në shtëpi shoku Novotni. Ishin me të Kopecki, Firlingeri, Heindrihu dhe gratë e tyre.


21 KORRIK 1958
NGA VIZITA NE ÇEKOSLLOVAKI


I bëra vizitë Firlingeriti në hotel «Bristol». Bashkë me Nexhmijen i bëmë vizitë Furcevës dhe
gruas së Hrushovit. Atje gjetëm dhe sekretarin e dytë të KQ të partisë të Gjeorgjisë. Në mbrëmje shkuam me Novotnin në festival në -Grand Hotel Moska». Pamë «Donin e qetë». Atje takuam gruan e Hrushovit, Nina Petrovnën. Po atje u takuam me aktorët kryesorë të filmit.


KARLOVI-VARI, E MARTË 22 KORRIK 1958
NGA VIZITA NEPER ÇEKOSLLOVAKI


Vizituam fabrikën e qelqit «Mozer». Artikuj shumë të bukur artistikë prodhoheshin aty. Pamë në ekspozitë
dhe një takëm të porositur nga Zogu. Në mbrëmje shkuam në festival dhe pamë filmin italian «Rruga e gjatë e kaltër».


ÇEKOSLLOVAKI, E MERKURE 23 KORRIK 1958
NE SHTEPINE E GETES


Vizituam qytetin e vogël historik Lohet. Pamë atje kështjellën e vjetër dhe ekspozitën e qeramikës. Pamë
gjithashtu shtëpinë e moçme ku ka ndenjur Gëteja. Vizituam me automobil qytetin Sokolovo, ku qymyrguri
ndodhet në shtresën e sipërme të tokës.


ÇEKOSLLOVAKI, E PREMTE 25 KORRIK 1958
Nr NJE FABRIKE QERAMIKE


Vizituam një fabrikë qeramike. Drejtori i saj na ka ndihmuar në Tiranë për ngritjen e punishtes sonë të qeramikës. Pamë filmin francez "Le cerf Volant".


26 KORRIK 1958 28 KORRIK 1958
NËPER ÇEKOSLLOVAKI DO TE QENDROJME PËR VIZITE ZYRTARE
NE ÇEKOSLLOVAKI


Shkuam në qytetin Frantishkovi-Lazne. Vend banjash, veçanërisht për gratë që nuk lindin. Pamë qytetin Heb. Pamë filmin indian «Mëma Indi». Erdhi më takoi zëvendësministri i Jashtëm çekosllovak, Gregor. Më foli lidhur me vizitën zyrtare, pas pushimeve, që do të bëjmë ne në Çekosllovaki në kthim të vizitës që pak kohë më parë bëri te ne delegacioni çekosllovak i kryesuar nga Shiroki.


ÇEKOSLLOVAKI, E MARTE 29 KORRIK 1958
NE KESHTJELLEN E METERNIKUT


Vajtëm në Kinzhvar, vizituam kështjellën-muze të Meternikut.


ÇEKOSLLOVAKI, E ENJTE 31 KORRIK 1958
PER GJAH NE RRETHIN E SOKOLOVES


Vajtëm për gjah kaprolli në rrethin e Sokolovës. S'vramë asgjë. Pyje të bukura, të spastruara, të mbajtura me kulturë, me rrugë të asfaltuara brenda. Shëtitja qe e këndshme.


1 GUSHT 1958
GJATE QENDRIMIT NE ÇEKOSLLOVAKI


U takuam me gjeneral Sokolovin, ish-atashe ushtarak sovjetik në Tiranë. Takim me Firlingerin.


Sot bënte vapë, 30-35°. Vamë për gjah sorkadhesh. Vrava një. Ishim, e tërë familja dhe Koço Prifti me të shoqen. Shkuam shumë mirë.

ÇEKOSLLOVAKI, E HENE 4 GUSHT 1958
LAJME NGA SHQIPERIA


Erdhën shokë nga Shqipëria për pushime. Më sollën lajme nga shokët. Çdo gjë - shkon mirë.

NE UZINAT «SKODA» DHE NE FABRIKEN
«PILZEN»


Shkuam në Pilzen. Vizituam uzinat e mëdha «Skoda» dhe fabrikën e famshme të birrës «Pilzen».


ÇEKOSLLOVAKI, E ENJTE
7 GUSHT 1958


Vamë për gjah, por kësaj radhe nuk vrava gjë.


ÇEKOSLLOVAKI, E DIEL


10 GUSHT 1958
Vajta për gjah. Vrava një sorkadhe. Me shokun Voita caktuam itinerarin e shëtitjes në Çekosllovaki.


BRNO, E PREMTE 15 GUSHT 1958
NE UZINEN E TRAKTOREVE «ZETOR»


Në Brno vizituam uzinën e traktorëve «Zetor». Vizituam Spilberkun, qytetin dhe një fermë shtetërore
të rritjes së derrave. U nisëm për në Bratislavë.


BRATISLAVE, E SHTUNE 16 GUSHT 1958
VIZITE NE SLLOVAKI


Në Bratislavë hëngrëm drekë me anëtarët e Byrosë Politike. Në mëngjes me Bacilekun vizituam fabrikën e
panelave, apartamente dhe shkolla të qytetit. Pasdreke shëtitëm me motoskaf mbi Danub. Kaluam
në ujërat austriake. Vizituam varrezat e ushtarëve sovjetikë. Darkë nga Këshilli i Ministrave të Sllovakisë.


ÇEKOSLLOVAKI, E DIEL
17 GUSHT 1958


Më shpunë në kështjellën e Topolcanit. Pasdreke vamë për gjah. Plagosa një dre dhe pas pak
e gjetëm të vrarë.


20 GUSHT 1958
NE MALET E TATRA


Arritëm në Tatra. Vizitë me automobil e shëtitje në këmbë. Vizituam shokun Dolanski në •Javorina».
Fola në telefon me Nexhmijen dhe me fëmijët në Pragë. Dola për gjah. Vrava një sorkadhe në Tatra Llomnica. Mbrëmje me shokët e Partisë Komuniste Italiane, Gjermane, Finlandeze që ndodhen në Çekosllovaki. Mbrëmja quhej «Zhivanka», domethënë «Kukureci» sllovak.


ÇEKOSLLOVAKI, E ENJTE
21 GUSHT 1958
NE OSTRAVE


U nisëm për në Ostravë. Hëngrëm drekë në Zhilina dhe biseduam me udhëheqësit e krahinës. Arritëm në Ostravë në mbrëmje dhe fjetëm në një vilë jashtë Ostravës.


OSTRAVA, E PREMTE
22 GUSHT 1958
VIZITE NE NJE UZINE METALURGJIKE


Vizituam Nova Hutën (Metalurgjia e re), fabrikën e nikelit, atë të ndërtimit të makinave «Hengen» dhe qytetin ku ndodhet uzina metalurgjike.


PRAGË, E MARTE
26 GUSHT 1958
VIZITE NE MUZEUN «KLEMENT GOTVALD»


Vizituam muzeun «Klement Gotvald» në Pragë.


PRAGE, E ENJTE
28 GUSHT 1958


Nesër nisemi për në Shqipëri. I tregova Nexhmijes për vdekjen e babait të saj. Lajrnin për këtë vdekje unë e kisha marrë që më 8 gusht, por nuk tregova Nexhmijes për të mos e dëshpëruar gjatë kohës që ndodheshim këtu. Vizituam ambasadorin tonë në shtëpinë e tij. U nisëm me avion nga Praga dhe arritëm në Tiranë.

G. Shekulli

Ditari i Enver Hoxhës. Shënimet e udhëheqësit komunist për vizitat në Gjermaninë Lindore, pushimet dimërore në Sllovaki, mbledhjen në Moskë dhe vizitën e Hrushovit në Shqipëri


(Vijon nga numri i kaluar)


Në vijim të ditarit politik të ish-udhëheqësit komunist Enver Hoxha, vijnë disa ngjarje të dimrit 1958-1959, pjesëmarrja në takimin e partive në Moskë dhe vizita e Hrushovit në Shqipëri.


Hoxha e nis udhëtimin në dhjetor 1958, duke kërkuar kredi dhe ndihma ekonomike në disa prej vendeve të bllokut komunist, si në Hungari, Gjermaninë Lindore dhe Çeki. Del duarbosh në këto vende, por një rrugë e dy punë, shijon pushimet dimërore në Çekosllovaki dhe më pas në BRSS.


Më pas vjen vizita e parë e një udhëheqësi sovjetik në Shqipëri, ajo e Hrushovit në qershor 1959. Ai viziton shumë vende dhe bën komentet e tij, që duket se nuk i pëlqejnë udhëheqësit shqiptar, i cili komenton në ditarin e tij shijen jo të mirë që i lënë vërejtjet e liderit sovjetik.


TIRANË - MOSKE, E MARTË 2 DHJETOR 1958
NISEMI PER NE BASHKIMIN SOVJETIK


U nisëm me Mehmetin për në Moskë. Po sot, në orën 1900 na priti Hrushovi. I paraqitëm kërkesat tona për nië ndihmë nga ana e Bashkimit Sovjetik për realizimin e planit tonë të ardhshëm pesëvjeçar (1961-1965). Këtë radhë na u duk se shkoi mirë biseda. Na premtuan ndihma. Darkë në Kremlin.


MOSKE, E MERKURE 10 DHJETOR 1958
NE TEATRIN «BALSHOI» TAKIM ME BASHKATDHETARET


Rezidencën na e kanë caktuar në Kremlin. Bisedë në ambasadën tonë në Moskë me studentët. Në mbrëmje shkuam në teatrin «Balshoi»


E ENJTE 1 JANAR 1959
AMBASADORI SOVJETIK ME URON VITIN E RI


Siç e kanë bërë zakon çdo vit, erdhi ambasadori sovjetik, Ivanov, për të më bërë urimet e Vitit të Ri. Si kurdoherë ai solli edhe peshqeshin «tradicional» të tyre, dy shishe me vodka dhe një shishe konjak të shoqëruar me dy paqeta «Papiros».


T1RANE - BUDAPEST, E HENE 5 JANAR 1959
NISEMI PËR NE RD GJERMANE. NJË NDALESË E SHKURTER NË BUDAPEST


Në orën 11 të mëngjesit delegacioni ynë i Partisë e i Qeverisë, ku bëjmë pjesë unë, Mehmeti, Manushi, Behari e të tjerë, u nis për një vizitë miqësore në Republikën Demokratike Gjermane.


Së bashku me ne janë edhe shoqet Nexhmije e Fiqret. Bëmë një ndalesë në Budapest, ku do të qëndrojmë sot. Në aerodrom kishin dalë për të na pritur shokët hungarezë, me shokun Mynih në krye. Na thanë se shoku Kadar nuk kishte dalë sepse ishte i sëmurë nga gripi.


Mund të jetë kështu, por një arsye e tillë na është thënë
edhe disa herë të tjera. S'ka gjë, ne nuk i vëmë re shumë këto qëndrime. Vizituam shpejt e shpejt me automobil disa kuriozitete e pamje të Budapestit, i cili është një qytet i bukur karakteristik dhe Danubi i jep një hijeshi të veçantë.


Në mbrëmje, Komiteti Qendror i Partisë Socialiste Punëtore të Hungarisë dhe këshilli i ministrave dhanë një darkë për nderin tonë në godinën e parlamentit. Në darkë ishin Mynihu dhe shokë të tjerë të byrosë me grate e tyre. Kadari nuk ishte. Mynihu ngriti dolli për miqësinë. Iu përgjigja edhe unë. Darka ishte e ngrohtë dhe me muzikë tradicionale cigane, por orkestra m'u duk ordinere.


BRATISLAVE, E MERKURE 14 JANAR 1959
VIZITOJME SLLOVAKINE


U nisëm për në Sllovaki dhe arritëm në Bratislavë. Na pritën me popull e me ceremoni. Foli sekretari i parë i partisë për Sllovakinë Karol Bacilek, përshëndeta dhe unë. Bacileku është njëfarë babaxhani, plak i thjeshtë e i lezetshëm.


Pi duhan më tepër se unë, bile kutinë nuk e mban fare në xhep, por në dorë, si dhe Kopecki, që e mban nën sqetull. Këtu s'ka forma, mënyra dhe luks si në Çeki; e ndien veten më lirë dhe shokët sllovakë janë me më pak maniera, më të qeshur e më të dashur.


Kundër Titos flitet më hapur dhe pa ceremoni siç bëjnë çekët. Shkuam në Komarno, një qytet buzë Danubit, ku vizituam kantierin e ndërtimit të anijeve. U organizua një miting ku përshëndeti sekretari i parë i partisë për qarkun.


Nga ne foli shoku Mehmet. Hëngrëm drekë në një anije që do ta marrin sovjetikët. Jam i lodhur dhe më
dhemb koka.


Vizituam kooperativën bujqësore Topolniki (minoritet hungarez). Mbrëmje solemne në Bratislavë. Më dhembi shumë koka, piva dy aspirina, por e mbajta veten me forcë. Foli Bacileku, pastaj fola unë.


Mbrëmja ishte e ngrohtë, kishte edhe sovjetikë që punojnë në këto anë dhe këta u treguan shumë të dashur. Pas pritjes u nisëm me tren për në Brno. Po bie të fle se jam shumë i lodhur nga dhimbja e kokës.


ÇEKOSLLOVAKI, E ENJTE 15 JANAR 1959
NE BRNO


Në Brno na pritën nxehtë sekretari i komitetit të partisë të qarkut me gjithë shokët e tij; na vunë në një shtëpi të mirë, me pamje nga qyteti. Pas një bisede të shkurtër dhe si hëngrëm mëngjesin, shkuam vizituam uzinën «Kravolboice Trojerni», e cila prodhon makina të rënda për industrinë kimike. Fola në aktivin e Partisë. Shokët çekë bënë pyetje dhe mbetën të kënaqur.


Komunistët dhe punëtorët çekë treguan një interesim dhe një dashuri të madhe për vendin dhe për Partinë tonë. Drekën e hëngrëm në tren, me qëllim që në mbrëmje të kthehemi në Pragë.


ÇEKOSLLOVAKI, E DIEL 18 JANAR 1959
GJAH I MBARE


Jemi në malet e larta Tatra në L.Javotina. Koha është jashtëzakonisht e mirë, dielli shkëlqen mbi borë. Jemi
në një vilë të bukur të rrethuar rne pisha. Po çlodhemi e po përgatitemi të shkojmë për gjah. Pasdreke e filluam gjahun.


Unë shkova për dhi të egra, Mehmeti për kaproj ose për drerë. U ngjita në Tatra Llomnica me teleferik, pastaj kalova gërxhet përpjetë me këmbë, mbi borë e gurë.


Lodhje e madhe, djersët çurkë, po dhitë asgjëkundi nuk dukeshin. Zbritëm në stacionin e teleferikut. Këtu shoqëruesit m'u lutën të ngjiteshim edhe një stacion me teleferik dhe që këndej mund të qëllonim mbi gjahun në hon. U ngjitëm pa shpresë, por më së fundi ja, si pika të zeza në borë, në hon u duk një tufë dhish të egra rreth 250 m larg. Ngrita pushkën me dylbi, qëllova dhe dhia u godit. Ajo bëri disa dhjetëra metra përpara e plagosur, pastaj mbeti në borë. Të tjerat «fluturuan». Në të kthyer në Tatra Llomnica vrava edhe një dre. Gjah i mirë sot.


ÇEKOSLLOVAKI, E HENE 19 JANAR 1959
NË TATRA PO E KALOJME MIRE


Tërë ditën e kaluam në vilë, herë duke lexuar, here duke luajtur domino pranë zjarrit bubulak, por herë duke dalë edhe në diell që të ngroh mirë. Nexhmija e ndien veten më mirë dhe është e kënaqur.


Pasdreke shkuam përsëri për gjah. Mehmeti nga një anë, unë nga një anë tjetër me Pavlin dhe me drejtorin e Parkut Kombëtar të Tatrës.


Udhëtuam me karrocë, larg nga kufiri polak thellë në mal. Gjë e mrekullueshme. Kasollet ishin përgatitur, qenë përgatitur gjithashtu ushqimet (gështenjë dhe bar) për kopetë e drerëve.


Nata duhet të na zinte në kasolle dhe atje të mbyllur, të heshtur, pa pirë as cingar, duke vëzhguar nga dritaret e vogla, të prisnim ardhjen e drerëve. Mbërritëm në vend, kur perëndoi dielli. Natyrë madhështore, e egër, e bukur, e bardhë, e heshtur.


Prit e prit, pastaj larg nesh u duk një dre, po s'Iëvizte. Duke e fiksuar aq shumë me sy, na dukej sikur ai e ndiente rrezikun. Më në fund u afrua, e qëllova në kokë, mbeti në vend. Gjah i bukur. E hodhëm në karrocë dhe u kthyem. Rrugës në dritën e hënës dukej vetëm borë.


Bënte ftohtë, po ne ishim veshur mirë. Kishim për darkë në vilë miq sllovakë, sekretarin e parë të komitetit të partisë të Kozhices, sekretarin e komitetit të partisë të Tatra Llomnicës, si dhe kryetarin e
komitetit ekzekutiv të këtij stacioni të bukur dimëror. Darka kaloi e gëzueshme. Shokë e miq të mirë të Shqipërisë.


ÇEKOSLLOVAKI, E MARTE 20 JANAR 1959
PERSERI PER GJAH


Shkuam përsëri për gjah që në mëngjes, por këtë herë bashkë me presidentin e Presidiumit të Sllovakisë që po pushon këtu.


Kësaj radhe thamë do të gjuajmë ç'të na dalë, nuk do të shkojmë lart në mal për drerë, por për lepuj, dhelpra, kaproj etj. në Tatra Llomnica. Jemi një grup i madh, kemi zënë prita në pyll. Ka të tjerë që e trembin gjahun drejt nesh.


E presim gjahun në akull e në borë, duke pirë kafe të nxehtë po dhe sytë i hedh sa andej-këndej, ndërsa dyfekun e mbaj në dorë gati. Zhurmat janë akoma larg. Në të majtë, në një qoshe, fshehur në shkurret e mbuluara me borë vë re dy sy që shndritin, lëvizin, ato na gjurmojnë. Duket një kokë e vogël dhe një pjesë bishti që fshin borën: Dhelpër! Me ngadalë ngre pushkën, marr shenjë dhe qëlloj.


Dhelpra mbeti e shtrirë në borë. I qasem me kujdes se ajo është kafshë hileqare, dhelpër me një fjalë; lëviz bishtin me përtaci, sikur donte të më thoshte: «S'më shkojnë më dhelpëritë». E para dhelpër që vras në jetën time. Edhe sot vetëm unë qëllova që vrava një dhelpër, pse shokëve s'u doli gjë fare në pritë.


ÇEKOSLLOVAKI, E MERKURE 21 JANAR 1959
NJE SHETITJE E KENDSHME ME SLITE NEPER BORE


Dolëm shëtitje me karrocë të hapët (slitë) nëpër bore me Nexhmijen në drejtim të kufirit polak.

Vajtëm deri tek ura e kufirit. Koha është shumë e bukur, shëtitje e këndshme dhe e shëndetshme. Bëmë fotografi.


Kujtime të mira, do t'ua tregojmë fëmijëve kur të kthehemi. I kemi larg e na ka marrë malli.
Çekët që na shoqëruan na folën keq për polakët.


BASHKIMI SOVJETIK, E ENJTE 22 JANAR 1959
NE BASHKIMIN SOVJETIK


Në orën 11 u nisëm me tren drejt kufirit sovjetik. Arritëm në Çop, atje na priste «miku» ynë, Llaptievi.


Drekën e hëngrëm në stacion me sekretarin e partisë të rajonit. Jemi të kënaqur dhe ca të çlodhur nga pushimi i shkurtër që bëmë në Tatra.


BASHKIMI SOVJETIK, E PREMTE 23 JANAR 1959
UDHETOJME NEPER, UKRAINE


Treni po çan përpara, vagonat i kemi specialë, të veçantë, komodë. Vende të njohura, të dashura.

Kudo ka borë, por jo borë e madhe. Fshatrat e Ukrainës nuk të lënë përshtypje të mirë, pse shtëpitë njëkatëshe duken të varfra, të mbuluara me kashtë, të zymta. Ç'ndryshim me fshatrat e Gjermanisë e të Çekosllovakisë!


Pse kështu? Çudi?! Ukraina është edhe e pasur. Stacionet e dyta në linjat hekurudhore janë të papastra, të zymta. Sovjetikët kanë shumë për të bërë në këtë drejtim.


MOSKE, E SHTUNE 24 JANAR 1959
ARRITEM NË MOSKE
Mbërritëm në Moskë.


Koha ishte me mjegull. Në stacion kishte dalë për të na pritur Hysniu, i cili ka
mbërritur në Moskë para nesh, kurse nga sovjetikët na pritën Aristovi, Pospjelovi, Zasiadkoi, Danilovi, Firiubini, Konstantinovi e të tjerë. Përqafime me shokët, biseda të zakonshme.


Ua hipëm
automobilave dhe shkuam në një vilë, brenda në Moskë ku kemi qenë edhe herë tjetër. Në mbrëmje, si zakonisht, bilardo dhe film.


Bisedë e përzemërt me Lesakovin («mikun» tonë të përhershëm),
që s'di të thotë gjë tjetër përveç se «stariçok», «u plake», «Ju plaka» e të tjera shakara të tilla që janë bërë bajate. Por sidoqoftë ai është i dashur me ne. Duhet thënë se atij s'ia vë veshin njeri dhe s'i thonë gjë për të na komunikuar, përveç gjërave të zakonshme.


MOSKE, E MARTE
27 JANAR 1959
FILLOI PUNIMET KONGRESI I 21-TE I PK TE BS NE KONGRESIN E 21-TE TE PK TE BS


U çel Kongresi i 21-të i Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik në pallatin e Kremlinit. Na kanë caktuar në tribunë. Kongres solemn dhe salla e mbushur plot.


Pasi u mbajt fjala e hapjes dhe u bënë zgjedhjet e zakonshme të presidiumit, të sekretarisë etj., e mori fjalën Nikita Hrushovi, i cili mbajti raportin
e Komitetit Qendror të PK të BS.


Raporti ishte i gjatë, mbi 6 orë, pa përfshirë pushimet. Unë e dëgjoj në frëngjisht. Por duhet të marrim kopjen dhe ta lexojmë me kujdes. Sot filluan diskutimet.


Çdo diskutant ka në dispozicion 20 minuta kohë. Ato flasin për aktivitetin e sektorit që përfaqësojnë dhe pastaj mbështetin raportin. Diskutimet janë pothuajse standard. Në pushime shkuam në sallën e veçantë, Ekaterinski
Zall, me mobiljet e vjetra e rokoko, të lyera me ar e me perde të kuqe. Tryezat janë plot- kënaqësi


kjo për Harri Politin, i cili, qoftë në pushime, qoftë në seanca, vazhdimisht mbllaçitet. Atje takohemi me shokë të ndryshëm të partive. U takova me Dyklonë, i cili tregohet më i afruar me mua, me Pasionaren, që mbahet mjaft rëndë, me Ghoshin, shok që më qëndron afër, pse njihemi, kemi qenë me pushime tok në Kislovodsk.


Ghoshi s'më duket shumë i thellë e me mendime të pjekura e të vendosura; duket si kalama sido që nga mosha është i shkuar. Nexhmija u shtrua në spitalin «Kremlovskaja» për ekzaminime para operacionit që duhet të bëjë.


MOSKË, E PREMTE
29 JANAR 1959
NË KONGRESIN E 21-TË TË PK TE BS


Vazhdojnë diskutimet dhe përshëndetjet. Shkova në spital për të parë Nexhmijen.


MOSKE, E SHTUNE 31 JANAR 1959
VAZHDOJNE PUNIMET E KONGRESIT TE 21-TE TE PK TE BS


Vazhdojnë diskutimet e delegatëve dhe përshëndetjet e delegacioneve të huaja. Në mbrëmje në shtëpi luajmë bilardo dhe shohim filma, pse tjetër s'ke ç'bën në një vilë në pyll, jashtë Moskës, ose mbyllur në një vilë në qytet. Lesakovi vjen çdo mbrëmje dhe çdo mbrëmje po ai avaz, po ajo «këngë e Mukës» nga ana e tij.
MOSKE, E DIEL 1 SHKURT 1959


POLJANSKI NA FTON PER DREKE


Bashkë me Mehmetin na kishte ftuar për drekë Poljanski në një vilë jashtë Moskësl. Kudo borë dhe shumë


ftohtë. Poljanski tok me shokë të tij, na priste te dera e jashtme e vilës, një ndërtesë e madhe dhe e bukur.


«Kjo,-tha si me mburrje Poljanski,-është daça ku pushonte Lenini». Këtë daçë, siç na tha ai, e ka në dispozicionin e tij dhe shkon kur të dojë për të pushuar. Pastaj na paraqiti të shoqen dhe shokët e tij.


Njërin e quanin Jefremov, tjetrin, nga Krimeja, s'e mora vesh kush ishte. Më vonë erdhi edhe një tjetër i cili, kur ika, më dha për kujtim një kuti prej teneqeje për të mbajtur duhan.


«E kam, tha ai, që në kohën e luftës partizane». Dhomat e vilës ishin të mëdha dhe të mobiluara me mobilje tepër të rënda, me gusto. siç i bëjnë zakonisht sovjetikët. Tryeza në mes të njërës nga dhomat ishte e shtruar plot për plot dhe Poljanski me të tijtë filluan ngrënien e pijen pa mbarim. Ne, si me dietë, nuk hanim dhe s'pinim fare, por hanin e pinin sovjetikët edhe për ne; sidomos pinin, pinin. U lodhëm në tryezë.


Kërkova të largoheshim nga pija dhe më vajti mendja te bilardoja. Shkuam e luajtëm sa u lodhëm. Koha s'po kalonte. Ne dëshironim të iknim, por ata s'na linin. Na çuan prapë në dhomën e bukës ku ishte shtruar dreka. Ajo që hëngrën më parë kishte qenë mëngjesi.


U kthyem pra prapë në tryezë, ku rifilloi pija pa mbarim. Për të shpëtuar disi nga vodka Mehmetit i ra ndërmend të kërkonim të shihnim ndonjë film. Na shfaqën një film meksikan, biçim
«revolucionar», dhe ndërsa ne qëndruam në sallën e filmit, Poljanski me shokë prapë ishin shtruar në pije.


Poljanski gjatë gjithë ngrënies e pirjes kolosale fliste për Partinë tonë dhe për Shqipërinë, thoshte se na donte shumë e se kishte kujtime të paharruara nga pushimet që kishte bërë në Shqipëri.


Fol e pi, ha e ngri dolli, kështu vajti gjithë e diela. Kur mbaroi filmi na ftuan të uleshim përsëri në tryezë, por nuk pranuam. Atëherë Poljanski na propozoi një shëtitje «ala ruse» në borë. Ishte natë kur dolëm. Në atë kohë erdhi njëfarë Popovi, të cilin e njihja që në Leningrad.


Ai punonte në aparatin e Partisë të Leningradit,
kur atje sekretar i parë ishte Kozlovi. E pyeta: «Kur ke ardhur», ai më tha: «Pse, nuk e di? Unë tash jam
ministër i Kulturës i Republikës Ruse». «Që kur?»,- e pyeta. «Që kur u bë Kozlovi sekretar i Komitetit Qendror », -m'u përgjigj.


E paska marrë suitën me vete Kozlovi mendova, por s'bëra zë. Momenti e donte që ta uroja Popovin për gradimin dhe kështu bëra. «Shkuam një të diel të mirë»- më thoshte Poljanski
që i qe trashur gjuha, kurse unë, përveç mërzisë dhe ndjenjës së pakënaqësisë për këtë mënyrë të sjelluri
nga ana e shokëve sovjetikë që më shkaktoi, atë «të diel të mirë» e pagova, gjatë shëtitjes u ftoha, mora
një rrufë të fortë e me temperaturë.


MOSKË, E MARTE 3 SHKURT 1959
ME SA DUKET KONGRESIN NUK DO TA NDJEK ME


Dje, në datën 2, dhe sot vazhduan diskutimet dhe përshëndetjet në kongres. Shkova në spital për të vizituar Nexhmijen. Ajo ishte mirë, në mbikëqyrjen e doktorëve, plot kurajë. Akoma nuk kanë caktuar se kur do ta operojnë.

Pasdreke nuk e ndjeva veten mirë. Si duket i ftohti i fortë që mora të dielën në darkë, kur ishim te Poljanski, po më rëndon. Doktori që më vizitoi, konstaton grip. Më detyroi të qëndroj në dhomë. Vajti kongresi, s'do ta ndjek dot më.


MOSKE, E MERKURE 4 SHKURT 1959
PUNIMET E KONGRESIT PO I NDJEK ME ANE TE SHTYPIT


Erdhi përsëri mjeku. Kam temperaturë. Më këshilloi të mos dal. Kongresin e ndjek disi me gazeta. Lesakovi vjen më mollois, më inkurajon të mos mërzitem e më bën të njëjtat shakara bajate, siç e ka zakon.


Por çka, shkoj kohën, nuk është njeri i keq. Ai është ca përciptë, po i dashur me ne. Pasioni i tij është bilardoja, të pirët, disa gota me konjak dhe të vijë vërdallë. Kur punon ky njeri? Eshtë zor të mendosh se bën ndonjë punë përveç pritjeve, përcjelljeve e shoqërimeve të delegacioneve.


MOSKE, E ENJTE 5 SHKURT 1959
MBETA BRENDA NGA GRIPI


Vazhdoj të jem i shtrirë. Kongresit ia piva lëngun. Nexhmija më njofton se është mirë, por, për të mos
më hidhëruar dhe mërzitur mua, tregohet optimiste dhe ma fsheh të vërtetën, kurse unë e di se nesër do të
operohet. Jam shumë i shqetësuar.


Dëshiroj të jem pranë saj, po s'më lënë mjekët.
MOSKE, E SHTUNE 7 SHKURT 1959
SE SHPEJTI DO TE NISEM PER SHQIPERI
Dje Nexhmija u operua me sukses. Ishte fillikat vetëm. S'më lanë të veja as mua, as Fiqretin e Viton që
janë këtu, se në Moskë ka shumë grip këto ditë. Nexhmija ka ca temperaturë e dhimbje, por më siguruan se janë të natyrshme. Unë jam më mirë, nesër do të dal patjetër dhe do të vete drejt e në spital tek ajo, sepse ka dhe ditëlindjen. Këto ditë do të largohemi për në Shqipëri, por Nexhmijen do ta lë në Moskë, në spital.


Unë do të gjej shokët, popullin, atdheun, fëmijët e dashur, kurse Nexhmija e shkretë do të ngelë vetëm.


MOSKE, E HENE 9 SHKURT 1959
PRITJE TE HRUSHOVI. TAKIM ME ÇUVAHININ


Pritje te Hrushovi. Ishim unë, Mehmeti e Hysniu. Nga sovjetikët ishte edhe Andropovi. Një takim më tepër
kortezie e lamtumire. Për darkë na erdhi Çuvahini, ish-ambasadori sovjetik në Shqipëri në vitet kur ishte gjallë dhe drejtonte i madhi Stalin. U gëzuam shumë, kishim pa e parë gati që kur iku nga Shqipëria. Edhe ky është një zakon tjetër i keq i sovjetikëve: nuk i pjek dot të njohurit e mëparshëm.


Në darkë, e cila kaloi e gëzuar, ishin Medvedjevi, Lesakovi, Llaptievi. U çmallëm. Çuvahini është po ai që ka qenë, nga shëndeti dhe nga tabietet: i dashur, i malluar për Shqipërinë dhe për ne. Mendoj se mbetet një mik i mirë e i sinqertë për Partinë tonë dhe për Shqipërinë.
(Vijon)


Komentet që bëri për vendosjen e raketave dhe investimet e kota në vreshta dhe naftë

Kushtet edhe "shakarat" e Hrushovit për vizitën në Shqipëri

E HENE 11 MAJ 1959
HRUSHOVI DO TE VIJE NE SHQIPERI


Takim me ambasadorin sovjetik. Më dha lajmin e ardhjes së Hrushovit në Shqipëri.


E MARTE 19 MAJ 1959
HRUSHOVI VENDOS KUSHTE PER ARDHJEN NE SHQIPERI


Takim me Ivanovin. Më dorëzoi një radiogram të Hrushovit, ku, si kusht për vizitën e tij të ardhshme në
Shqipëri, na kërkon që as ai, as ne gjatë fjalimeve publike të mos e prekim fare çështjen e revizionizmit jugosllav. Ja gjer ku paska arritur puna! Kërkon të na mbyllë edhe neve gojën! Megjithatë kërkesën do ta diskutojmë me shokët në Byronë Politike e do t'i japim përgjigje «mysafirit» që presim të na vijë.


E ENJTE 21 MAJ 1959
PRANOJME KUSHTIN E HRUSHOVIT POR VETEM PER AQ DITE SA DO TE QENDROJE


NE VENDIN TONE Pasi diskutuam në Byronë Politike për radiogramin e Hrushovit, vendosëm që ta pranojmë kushtin e tij (të mos flasim për Titon gjatë ditëve të vizitës së tij në Shqipëri).


Titon dhe ata që mendojnë e veprojnë si Titoja, le t'i gënjejë mendja. Por me të ikur Hrushovi, ne do t'i lëshojmë përsëri bateritë kundër revizionizmit modern. Ne kemi arsyet tona për pranimin e këtij kushti.


Eshtë
hera e parë, që nga Çlirimi, që në vendin tonë vjen për vizitë zyrtare Sekretari i parë i KQ të PK të BS dhe
Kryetari i Këshillit të Ministrave të Bashkimit Sovjetik. Kjo shpresoj se do t'i shërbejë forcimit të miqësisë me popujt e Bashkimit Sovjetik dhe të marrëdhënieve ekonomike midis të dy vendeve.


Shpresojmë që të vazhdojnë të na ndihmojnë për zhvillimin e mëtejshëm të industrisë e të bujqësisë sonë, ndihmë për të cilën ne kemi akoma nevojë. Edhe në arenën ndërkombëtare, armiqtë do të jenë të detyruar ta respektojnë më shumë pavarësinë e vendit tonë. Takova sot Ivanovin dhe i komunikova se e pranojmë kërkesën e udhëheqjes sovjetike.


E HENE 25 MAJ 1959
ERDHI HRUSHOVI. FILLUAM BISEDIMET


Erdhi në Shqipëri Nikita Hrushovi. E pritëm në aerodrom me fjalim. Pastaj gjithë delegacionin sovjetik e
pritëm në selinë e Qeverisë ku çështja e parë që Hrushovi zuri në gojë ishte: «Unë nuk do të flas kundër Jugosllavisë». Filluan bisedimet. Ekspozenë nga ana jonë e bëra unë. Delegacioni sovjetik vendosi kurora në Varrezat e Dëshmorëve.


E MARTE 26 MAJ 1959
NGA VIZITAT E HRUSHOVIT NE TIRANË


Vizituam kombinatin e tekstileve «Stalin». Folëm unë dhe Hrushovi. Entuziazmi i punëtorëve qe i madh. Atij i pëlqeu kombinati dhe organizimi dhe tha se në plenumin e ardhshëm të partisë së tyre do të flasë për këtë kombinat. Vizituam Muzeun e Luftës Nacionalçlirimtare dhe vreshtat e NBSH "Gjergj Dimitrov". I pëlqyen.


E MERKURE MAJ 1959
FILLOI VIZITA NËPER VENDIN TONE


U nisëm për në Shkodër. U ndalëm në Thumanë për të parë bonifikimet. U ndalëm gjithashtu në Lezhë. Manifestim i madh për Bashkimin Sovjetik. Foli shkurt Hrushovi. Miting i madh në Shkodër.


Foli Hrushovi. Vizituam vreshtin e Shtoit. Nuk i pëlqeu. «Pse prishni lekët kot», na tha miku. Mbrëmje dhe koncert në Teatrin e Operës dhe të U kthyem me avion në Tiranë. Baletit. Koncert shumë i mirë. U habit dhe mbeti i kënaqur.


E ENJTE 28 MAJ 1959
NGA VIZITAT NE RRETHIN E KORÇES


U nisëm me avion për në Korçë ku u organizua një miting i madh. Foli Hrushovi. Bëmë vizitë në NBSH-në e Maliqit, pastaj në kooperativën e Bulgarecit. Drekë zyrtare. Folëm Hrushovi dhe unë. Vizituam pemëtoren e Dvoranit. U kthyem me avion në Tiranë.


E SHTUNE 30 MAJ 1959 U NENSHKRUA DEKLARATA E PERBASHKET SHQIPTARO-SOVJETIKE
U zhvillua në komitetin ekzekutiv të kryeqytetit një ceremoni ku Hrushovi u shpall Qytetar nderi i Tiranës.


Vizitë në Universitet. Foli Hrushovi. Nënshkruam deklaratën e përbashkët të delegacioneve të Partisë dhe të Qeverisë të BS dhe të RPSH. Prej këndej shkuam në mitingun e madh që u mbajt përpara komitetit ekzekutiv. Folëm unë dhe Hrushovi. Pritje në Pallatin e Brigadave nga ana jonë.


E DIEL 31 MAJ 1959
NGA VIZITA NE RRETHIN E VLORES
U nisëm për në Vlorë. Ndaluam në Tërbuf, ku Hrushovi pa punimet për bonifikimin e kënetës.


Miting në Vlorë. Folëm unë dhe Hrushovi. Darkë në plazhin e Ujit të Ftohtë.
E HENE 1 QERSHOR 1959
NGA VIZITA NE RRETHET E JUGUT


Shkuam me Hrushovin për peshk, pastaj vizituam bazën e Pashalimanit. Drekën e hëngrëm me Grotevolin që pushon në Vlorë. U nisëm me vapor për në Sarandë. Hëngrëm darkë dhe fjetëm në vapor në Portin e Sarandës.


E MARTE 2 QERSHOR 1959
HRUSHOVI VAZHDON VIZITEN NE JUG


Vajtëm për të parë plantacionin e agrumeve në Stjar. Vizituam Butrintin. Ndërsa po sodisnim bukuritë e Butrintit, Hrushovi thirri pranë Malinovskin dhe i dëgjova tek pëshpëritnin: Këtu mund të ndërtohet një bazë ideale për nëndetset tona... Që këtej mund të paralizojmë e të sulmojmë gjithçka». Më çuditi ky mendim i llogaritur prej tij pa pyetur fare të zotët e shtëpisë, siç thotë populli ynë. U kthyem përsëri me vapor në Vlorë. Ishte edhe Grotevoli me ne.


E MERKU1Ë
3 QERSHOR 1959
NGA QENDRIMI I HRUSHOVIT NË SHQIPËRI


Kur nga veranda e vilës tek Uji i Ftohtë, ku po pushonim, sodisnim detin përpara nesh, ashtu si dje në
Butrint, Hrushovi diskutonte, nën zë, me Malinovskin: «Çfarë gjiri i sigurt rrëzë këtyre maleve!


Që këtej me një flotë të fuqishme ne kemi në dorë krejt Mesdheun, që nga Bosfori e gjer në Gjibraltar!». Ç'plane të tmerrshme bën ky njeri që flet aq shumë për paqen. Le të shpresojmë të jenë vetëm «shakara» nga ato të tijat. Të shohim a do t'i ngrejë në bisedimet zyrtare.


Po i ngriti atëherë do t'i japim përgjigjen tonë.
U kthyem me avion në Tiranë. Në Rinas u ndalëm për të vizituar aeroplanin TU-114 që kishte ardhur me
akademikun Tupolev, kryekonstruktor i këtij tip avioni. Vumë gurin e parë të ndërtimit në Pallatin e ri të
Kulturës në Tiranë.


Darkë në Pallatin e Brigadave për delegacionin sovjetik.
E ENJTE 4 QERSHOR 1959
HRUSHOVI U LARGUA
Sot përcollëm Hrushovin, i cili do të ndalet në Budapest.
E SHTUNE 6 QERSHOR 1959
DISA GJERA QE NGJALLIN DYSHIM NGA BISEDAT ME HRUSHOVIN


Në mbledhjen e Byrosë Politike që bëmë sot për ta informuar rreth bisedimeve që patëm me Hrushovin gjatë qëndrimit të tij në vendin tonë, bëra fjalë edhe për disa shprehje e mendime të tij që më kanë ngjallur dyshime.


Kështu, gjatë diskutimit të kërkesave ekonomike që pala jonë i parashtroi palës sovjetike, ai, si me shaka, na tha «nuk kam ardhur këtu për këto gjëra», ndërsa kur po diskutohej rreth çështjes së zhvillimit të industrisë së naftës, ngriti pretendimin se «nafta jonë ka përmbajtje të lartë squfuri» dhe na «këshilloi të mos investojmë atje ku nuk kemi leverdi».


Në fushën e zhvillimit të bujqësisë na foli për gatishmërinë e tij për të kooperuar në mbjelljen e sa më shumë agrumeve dhe dafinave (nga kjo, tha, mbillni mijëra hektarë) sepse me të do të mund të blenim në Bashkimin Sovjetik mish e bukë sa të deshim.


Nga pikëpamja ushtarake, Shqipërinë Hrushovi e pa si një vend të madh strategjik në Mesdhe që duhet t'i shërbente Bashkimit Sovjetik si bazë për vendosjen dhe nisjen e flotës detare ushtarake e të raketave sovjetike.

G. Shekulli

Pushime te llixhat kuruese në Çekosllovaki

TIRANË-PRAGË, E ENJTE 6 KORRIK 1959


Takim me ambasadorin bullgari me rastin e largimit të tij nga Shqipëria. U nisëm për në Pragë për pushime me Nexhmijen e fëmijët me aeroplanin TU-104 që kishin dërguar çekët. Në aerodrom na pritën sekretari i Komitetit Qendror të Partisë Komuniste Çekosllovake, Vladimir Koucki, dhe shokë të tjerë.


PRAGE, E SHTUNE
11 KORRIK 1959
Nr KARLOVI-VARI


Shkuam në Karlovi-Vari. U vendosëm në vilën «Javorina ». Këtu gjetëm edhe Kosiginin me gruan dhe nipin.


KARLOVI-VARI, E MARTE 14 KORRIK 1959
NGA QENDRIMI NE KARLOVI-VARI


Në darkë kaluam mbrëmjen me Kosiginin dhe të shoqen në një sallë buke, unë me Nexhmijen e fëmijët
veç, ai me familjen e vet, gruan e tij dhe një nip, të vajzës a të djalit, në një tavolinë tjetër


KARLOVI-VARI, E DIEL 12 KORRIK 1959
TAKIM ME OFICERE SHQIPTARE


Filluam kurat me ujërat e llixhave. Takuam një grup oficerësh tanë që pushojnë këtu.


ÇEKOSLLOVAKI, E PREMTE
24 KORRIK 1959
KARLOVI1-VARI PER GJAH


Shëtitje me automobil në rrethet e Karlovi-Varit. Vajta për gjah. Vrava një sorkadhe.


KARLOVI-VARI, E PREMTE, 31 KORRIK 1959
VIJNE SHOKE NGA TIRANA


Erdhën këtu për pushime Manushi me Nefon dhe Ramizi familjarisht. Kishte ardhur edhe Zylyftar Veleshnja. Pamë një film me Maurerin.


KARLOVI-VARI, E DIEL 2 GUSHT 1959
PAME NJE FILM ANGLEZ VIZITE NE MARIANSKIJ-LAZNE


Vamë pamë filmin anglez «Rikardi i 3-të» (sipas një- nga veprat e Shekspirit). Shkuam vizituam Ramizin e Manushin.


PRAGE, E ENJTE 6 GUSHT 1959
PERSERI NE PRAGE


Sot mbaruam kurën dhe u nisëm për në Pragë. Ka ardhur avioni ynë të na marrë për t'u kthyer në atdhe.
Pasdreke shkuam në kinema.


BULLGARI, E MARTE 18 GUSHT 1959
NË PALLATIN E VRANJES NGA VIZITA NEPER BULLGARI


Shkuam në pallatin e Vranjës. Vizituam apartamentin e Dimitrovit. Vamë për gjah, po organizuar keq. S'vramë dot asgjë.


SOFJE, E MARTE 25 GUSHT 1959
DREKE ME ZHIVKOVIN


Hëngrëm drekë me Zhivkovin. Në mbrëmje vajtëm në operë.


SOFJE, E ENJTE 3 SHTATOR 1959
NE VRAÇA DHE MIHAILLOVGRAD


U nisëm me Zhivkovin për në Vraça dhe Mihaillovgrad. Gjatë udhëtimit vizituam shumë kooperativa. Fola
në më shumë se 10 mitingje. U këputëm nga lodhja. Në mbrëmje u kthyem në Sofje.


SOFJE, E PREMTE
4 SHTATOR 1959
DARKE NE AMBASADEN SOVJETIKE

Na ftuan për darkë në ambasadën sovjetike. Atje ishte edhe Zhivkovi. Një gjë e ftohtë. Pamë një palo
film.


Ditari i Enver Hoxhës. Shënimet e udhëheqësit komunist për pjesëmarrjen në Mbledhjen e Partive Komuniste në Moskë.


Frika për përgjimet në ambasadë dhe rezidencë, debatet në mbledhje dhe nisja e çarjes mes dy vendeve deri te tërheqja e shqiptarëve dhe rusëve nga vendet respective

Në vijim të ditarit t ëish-udhëheqësit komunist Enver Hoxha, vjen pika kulminante e lidhjes së Shqipërisë me Bashkimin Sovjetik.


Bëhet fjalë për vitet 1960-1961, kur udhëheqja komuniste e Shqipërisë nuk pranoi tezat politike të Hrushovit dhe udhëheqjes sovjetike, duke u prishur jo vetëm me Moskën, por me të gjitha vendet e tjera të kampit sovjetik. Në qendër të çarjes së madhe, është fati I bazës së Pashalimanit në Vlorë, ndërprerja e ndihmës për Shqipërinë dhe tërheqja e specialistëve dhe ushtarakëve nga Shqipëria si dhe e ushtarakëve dhe studentëve shqiptarë nga BRSS-ja.


(Vijon nga numri i kaluar)


TIRANË - MOSKË, E SHTUNË 30 JANAR 1960
NISEMI PER NE MOSKE


U nisëm si delegacion i Partisë së Punës të Shqipërisë për në Moskë, me TU-104, për të marrë pjesë në mbledhjen e përfaqësuesve të partive komuniste e punëtore të vendeve socialiste të Evropës mbi çështjen e
zhvillimit të bujqësisë.


Gjatë rrugës ndaluam në Budapest për një orë. Në aerodromin e Moskës na priti
Muhitdinovi. Pastaj na çuan si zakonisht në Zareçie. Sapo arritërn, një funksionar i Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik më lajmëroi se nesër Mikojani dëshiron të ketë një takim personal me mua. Iu përgjigja sovjetikut se jam gati të vij në takimin që më kërkohet tok me shokun Mehmet.


MOSKE, E DIEL
31 JANAR 1960
SOVJETIKET PERPIQEN TE NA PERPUNOJNE KUNDER KINËS NGA QËNDRIMI NE MOSKE


Bashkë me shokun Mehmet shkuam sot në shtëpinë e Mikojanit. Ky për pesë orë rresht u përpoq të na përpunonte kundër Kinës. Çfarë të këqijash nuk tha ai kundër saj?! Të gjitha sa na tha, na çuditën, na ngjallën dyshime, pse mënyra si na i tha nuk është aspak në rrugë të drejtë marksiste-leniniste.


Qëllimi i sovjetikëve ishte të na përgatitnin ne kundër Kinës. Sot pasdite erdhën nga Tirana shokët tanë që do të
marrin pjesë në mbledhjen e Komitetit Konsultativ Politik të Traktatit të Varshavës. Në mbrëmje shkuam në Lluzhinski për të parë baletin çek në akull. Atje takuam Hrushovin dhe shokë të tjerë sovjetikë.


Qëndruam brenda në vilë. Punuam materialet për mbledhjen e përfaqësuesve të partive komuniste e punëtore të vendeve socialiste të Evropës dhe pamë filma.


MOSKE, E PREMTE
5 SHKURT 1960
VIZITE PROTOKOLLARE HRUSHOVIT


Sot i bëmë një vizitë protokollare Nikita Hrushovit në Kremlin. Vizita zgjati shumë pak dhe nuk biseduam ndonjë problem. U vizitova te doktor Preobrazhenski, në Kremlovskaja- Balnica. Gjendja ime shëndetësore shumë e mirë.


MOSKE, E DIEL 6 SHKURT 1960
NE AMBASADEN TONE NE MOSKE


Shkuam në ambasadën tonë në Moskë, për të parë maketin dhe planet e Pallatit të Kulturës që do të ndërtohet në Tiranë.


Atje ishin dhe projektuesit sovjetikë. Maketi i ekspozuar dhe projekti i Pallatit nuk na pëlqeu, prandaj i bëmë shumë vërejtje dhe dhamë porosi që të na sjellin në Tiranë projekte të tjera. Më zuri rrufa, por pa temperaturë. Jashtë bën ftohtë dhe ka borë.


MOSKE, E SHTUNE 7 SHKURT 1960
NGA QENDRIMI NE MOSKE


Në vilën ku ne banojmë, sot na erdhën për një vizitë Petrovi, Lesakovi dhe Medvedievi. Gjatë gjithë kohës
nuk bëmë gjë tjetër veçse pamë filma dhe luajtëm bilardo. Rrufa vazhdon, prandaj qëndruam brenda në vilë.


E SHTUNE 26 MARS 1960
VERTETOHEN DYSHIMET MBI PUNEN E PARREGULLT TE GJEOLOGEVE SOVJETIKE


Nga biseda në lidhje me gjeologjinë e naftës, që zhvillova me dy gjeologë tanë të Ministrisë së Minierave, vërtetohen dyshimet e mia se grupet e gjeologëve sovjetikë nuk janë të rregullt në punën e tyre; ata veprojnë sipas kokës së vet dhe nuk japin rezultate të kënaqshme. Por edhe nuk kontrollohen nga ana jonë.


Fushat dhe pikat, që ata paraqesin për shpim e kërkim, nuk japin naftë. Veprimet e tyre nuk janë të rastit, prandaj ne nuk mund të lejojmë të vazhdojë më tej një situatë e tillë.


Për këtë çështje kaq serioze bisedova me shokët Spiro Koleka dhe Adil Çarçani. Thirra edhe ambasadorin Ivanov dhe mendimet e mia ia thashë troç. Porosita Spiron, që, kur të vejë në Moskë, shtrojë hapur Kosiginit këtë çështje, që Moska të ushtrojë kontroll mbi punën e gjeologëve sovjetikë. Por edhe ne vetë ta rritim më tepër kontrollin mbi veprimtarinë e grupeve të gjeologëve sovjetikë.


E HENE E MERKURE
11 PRILL 1960
ÇFARE FSHIHET PRAPA KESAJ KTHESE?!


Ambasadori sovjetik Ivanov më lajmëroi sot për pranimin në Bashkimin Sovjetik të 15 emigrantëve jugosllavë. në mes të të cilëve është edhe Vllado Dapçeviçi. Emigrantët në fjalë kishin bërë kërkesa të vazhdueshme për t'u pranuar në BS, por autoritetet sovjetike nuk kishin pranuar t'ua plotësonin ato, sigurisht për të mos u komprometuar me titistët. Tash pranimi i tyre duket i çuditshëm.


Të shohim ku do t'i dalë tymi. Ivanovi më tha gjithashtu se «shtypi sovjetik do të zhvillojë fushatë kundër terrorit në Greqi»!


E ENJTE 28 PRILL 1960
SHENJE «BEHARI» NGA MOSKA!


Ambasadori sovjetik Ivanov më dorëzoi letrën që na dërgon Hrushovi, në përgjigje të letrës sonë të shkurtit për kërkesë kredie, me anë të së cilës na njofton se Bashkimi Sovjetik na shtyn shlyerjen e kredive dhe të kësteve të viteve 1960-1965, të cilat ne duhet t'i paguajmë në vitin 1975. Kështu në dispozicionin tonë vihen praktikisht 85 milionë rubla për mallra konsumi dhe për ndërtime.


Ç'të jetë kjo shenjë «behari» nga Moska?! Kushedi se ç'është duke përgatitur Hrushovi, gjersa do të na marrë me të mirë! Por ne jemi mësuar me këto metoda të tij, ia kemi parë edhe «kulaçin», edhe «kërbaçin». Të shohim tash ç'fshihet pas «kulaçit».


E PREMTE 13 MAJ 1960
MEHMETI U KTHYE NGA BUKURESHTI


Rezultatet e bisedimeve që Mehmeti pati me rumunët janë të kënaqshme. Përveç premtimeve që dhanë për të ardhmen, ka rëndësi fakti që ata na shtynë pagesën e kësteve prej 35 milionë rublash për pas vitit 1975.


E MARTE 5 KORRIK 1960
PERSE KETO SHQETESIME?


Shoku Haxhi dhe Liria erdhën nga Kina. Liria më raportoi shkurt mua dhe Hysniut për udhëtimin e delegacionit të Presidiumit të Kuvendit Popullor në Kinë, në Vietnam dhe në Kore.


Foli edhe për bisedën që kishin pasur me Liu Shao Çinë, e quajti këtë bisedë jo të drejtë nga ana e kinezëve. Tek ajo ka tendencë që të dënojë metodën e bisedimeve të kinezëve, por nuk shprehet hapur për përmbajtjen e bisedimeve
me Liun.


Çdo gjë që u bisedoi Liu, Liria shkoi dhe e raportoi në ambasadën e Bashkimit Sovjetik në Pekin, gjë që është një gabim i rëndë dhe i dënueshëm. Lirisë këtë ia thamë edhe në letrën që i dërguam posaçërisht.


Liria na vuri, gjithashtu, në dijeni për drekën që hëngri me Brezhnjevin dhe me Kozlovin. Çdo gjë që thotë, tregon shqetësim tek ajo. Diçka s'është në rregull. Të shohim më vonë.


E SHTUNE 9 KORRIK 1960
KURTHET E REVIZIONISTEVE SOVJETIKE JANE SHUME TË RREZIKSHME


Bisedova me Liri Belishovën për ta bërë atë që të kuptojë më thellë problemet ideologjike dhe politike që na dalin përpara lidhur me divergjencat që ekzistojnë midis sovjetikëve, nga njëra anë, dhe ne e kinezëve nga ana tjetër.


Gjatë bisedës Liria qante e fshante dhe bënte be e rrufe se i kuptonte mirë këto probleme, por biseda me të më forcon akoma më shumë bindjen se ajo është lëkundur në besimin ndaj vijës së Partisë sonë, ka rrëshqitur nga vija jonë e drejtë marksiste-leniniste.


Sovjetikët atë e kanë tërhequr dhe e kanë futur në rrugën e tyre të gabuar dhe është rrezik që ajo të shkojë larg. Ne do të përpiqemi ta shpëtojmë Lirinë, po çështja e saj varet nga fakti se sa thellë është futur ajo në intrigat e sovjetikëve.


Prandaj ajo duhet të reflektojë thellë. Letrat që unë i dërgova në Kinë ajo thotë se i ka djegur. Kjo është e çuditshme! Do të shohim se ku do dalë tymi kësaj pune.


E MARTE 18 GUSHT 1960
AMBASADORI SOVJETIK IVANOV U LARGUA NGA VENDI YNE


Ambasadori sovjetik Ivanov u largua nga Tirana. U qërua një njeri i poshtër. Do t'ia zërë sytë qëndrimi ynë shumë shoqëror, të cilin ne e mbajmë vetëm nga dashuria që kemi për Bashkimin Sovjetik dhe jo për këtë qen bir qeni. Po si do të vejë halli i «qenve» që janë në Moskë?


E MARTE 6 SHTATOR 1960
MBI KORRESPONDENCEN TONE ME KQ TE PK TE BS


Vazhdojnë punimet e Plenumit të 18-të të KQ të Partisë. Në seancën e sotme, përpara se të flisnim për çështjen e Liri Belishovës, e informova Plenumin mbi korrespondencën që është zhvilluar midis Komitetit tone Qendror dhe Komitetit Qendror të PK të Bashkimit Sovjetik, lidhur me akuzat e rënda që i drejtohen PK të Kinës.


E MERKURE
14 SHTATOR 1960
KINA PRANON TE NA JAPE DRITHERA TAKIM ME AMBASADOREN GJERMANE


Kërkesa jonë për drithë u pranua nga Kina. Ajo na plotësoi gjithë sasinë e bukës që i kërkuam. Kurse Bashkimi Sovjetik e la popullin tonë pa bukë dhe këtë krim e bënë Nikita Hrushovi dhe Mikojani.


MOSKE, E MARTE 8 NENTOR 1960
NJE, VEPRIM I PANDERSHEM DHE ANTIMARKSIST I HRUSHOVIT


Nikita Hrushovi më ftoi në takim, po unë nuk shkova. Në të vërtetë ne kishim vendosur që unë të shkoja në këtë takim, ashtu siç kërkoi Nikita, edhe pse e di që ai orvatet të realizojë taktikën e përçarjes; sidoqoftë unitetin tonë s'e çan dot ky kryerevizionist.


Por sot Komiteti Qendror i Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik na dorëzoi një letër të gjatë që më 5 nëntor 1960 ia ka drejtuar Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të Kinës dhe ua ka shpërndarë edhe të gjitha delegacioneve pjesëmarrëse në Mbledhjen e partive komuniste e punëtore të Moskës.


Duke e lexuar këtë letër, pikërisht kur po përgatitesha për të shkuar në takim, pashë se në të vendi ynë nuk figuronte në radhën e vendeve socialiste.


Pashë gjithashtu se aty sulmohej Komiteti ynë Qendror, dhe akuzohej për veprim me metoda antidemokratike kundër Liri Belishovës dhe Koço Tashkos, vetëm sepse janë «miq» të Bashkimit Sovjetik, e shpifje të tjera.


Atëherë thirra Andropovin dhe i thashë se refuzoja të shkoja në takim me Nikita Hrushovin, pse ai, në mënyrë jo të nndershme, jomarksiste dhe duke shpifur, pa pritur të bisedonte më parë me mua, ka sulmuar Partinë tonë me anë të një dokumenti zyrtar ndërkombëtar, për ta diskredituar atë në sy të lëvizjes komuniste ndërkombëtare.


Ky veprim i Nikita Hrushovit do të thotë se ai jo vetëm që na sulmoi, por, në fakt, krijoi kushte jo të barabarta për bisedimel.


MOSKE, E ENJTE 10 NENTOR 1960
FILLOI MBLEDIIJA E 81 PARTIVE KOMUNISTE E PUNETORE TE BOTES


Në sallën «Georgevskij» filloi Mbledhja e Moskës e 81 partive komuniste dhe punëtore të botës.

Neve na e kanë caktuar vendin afër tribunës (apostafat), bile ngjitur e në një radhë me koreanët. Në sallë sundonte njëatmosferë mbytëse dhe plot «furtunë» të pashpërthyer.


MOSKË, E PREMTE 11 NËNTOR 1960
MIKOJANI KERKON TAKIM TE DYTE


Vazhdon Mbledhja, vazhdojnë edhe prapaskenat e sovjetikëve. Mikojani kërkoi një takim të dytë me ne. Ia dhamë. Erdhi në Zareçie tok me Kozlovin si delegatë të Presidiumit të Komitetit Qendror dhe kërkoi takim të ri për bisedime.


Ne pranuam. Do të vemi të gjithë, si një trup. Konstatojmë se ambasada jonë është nën përgjimin e sovjetikëve me anë aparaturash speciale qysh prej 3 vjetësh, qëkurse ajo hyri për herë të parë në ndërtesën e re.


MOSKE, E SHTUNE, 12 NËNTOR 1960
MBLEDHJE E STUHISHME ME UDHEHEQESIT SOVJETIKE


Në Mbledhjen e 81 partive vazhdojnë diskutimet dhe, në prapaskenë të saj, vazhdojnë gjithashtu edhe intrigat e sovjetikëve. Sovjetikëve u ka ndezur me ne. Dje na kërkuan një takim të ri, në Kremlin, kësaj radhe me të deleguarit e Presidiumit të Komitetit të tyre Qendror.


Shkuam në këtë takim. Në mbledhje nga ana e sovjetikëve ishin Hrushovi, Mikojani, Kozlovi, Andropovi dhe Llaptjevi. Hrushovi që në fillim u orvat të na vinte në bankën e të akuzuarve.


Por në këtë bankë e vumë ne atë. Ai tha se nuk tërhiqte asgjë nga ato që kishte thënë kundër nesh, na bëri edhe presione ushtarake duke na kërcënuar se mund ta hiqte bazën detare nga Vlora.


Por në këtë çështje ne e sulmuam fort dhe demaskuam qëllimet e tij. I zënë ngushtë, ai më bëri mua një krahasim se gjoja po flisja me të, si kishte folur Makmilani.

Atëherë shokët Mehmet e Hysni i kërkuan Hrushovit të tërhiqte ofezën e poshtër që më bëri dhe, kur ai tha «po ku ta fus?», shoku Mehmet i tha: «futeni në xhepin tuaj».


Pas kësaj ne të gjithë u ngritëm në këmbë, ndërpremë bisedimet dhe dolëm nga salla. Hrushovin dhe shokët e tij i lamë si të dhjerë dhe të poshtër, ashtu siç janë. Çdo gjë vërteton se Nikita Hrushovi është një revisionist i rrezikshëm. Prandaj shumë vigjilentë, shumë vigjilentë duhet të jemi karshi tij dhe grupit të tij!


MOSKE, E DIEL 13 NENTOR 1960
MARRIM MASA PER T'U RTHYER ATDHE


Informuam shokët në Tiranë se mund ta marrim fjalën ditën e martë, më 16 nëntor. Fjalimit i shtuam të
dhënat e fundit që mësuam këtu si dhe poshtërsitë që Hrushovi u ka thënë kinezëve kundër nesh.


Lidhur me kthimin tonë në atdhe, i njoftuam shokët se do të nisemi së shpejti dhe se mendojmë të kthehemi
me det. Porositëm që një vapor yni të niset për në Kostancë të Rumanisë.


E SHTUNË
21 JANAR 1961
SOVJETIKET FILLUAN TE TERHEQIN SPECIALISTET
E TYRE


Sat qeveria sovjetike, nëpërmjet një nëpunësi të njoftoi ministrin tonë të Industrisë, Adil Çarçanin, se tërheq 20-25 specialistët sovjetikë që punojnë në sektorin e naftës, nën pretekstin se «u mbaroi afati
i qëndrimit».


Afati i qëndrImilt të këtyre speciabstëve në Shqipëri vërtet mbaron, por ka katër muaj që nga ana jonë i është kërkuar zyrtarisht qeverisë sovjetike që ky afat të zgjatet. Nëpunësi sovjetik I tha Adilit se brenda pesë ditëve specialistët sovjetikë do të largohen nga Shqipëria.


E njëjta gjë ngjet edhe rne një grup teknikësh ushtarakë në bazën e Vlorës. Akoma pa mbaruar punën, për arsye se s'kanë ardhur materialet e nevojshme nga Bashkimi Sovjetik, ata u lajmëruan të largohen nga vendi ynë.


Këto veprime, të ndërmarra me urdhër të udhëheqjes sovjetike, tregojnë se po intensifikohen presionet armiqësore para Kongresit tonë. Prandaj është e nevojshme që çdo veprim të tyre armiqësor ne ta demaskojmë, ashtu si e meriton dhe të gjitha këto t'ua ngremë udhëheqësve sovjetikë me letër që ata të mbajnë përgjegjësinë për gjithçka po bëjnë në këtë drejtim.


VLORE, E MERKURE 15 MARS 1961
HRUSHOVI SABOTON BAZEN DETARE TE VLORES


Nikita Hrushovi përveç provokacioneve e presioneve të tjera po pengon plotësimin e nevojave të bazës detare të Vlorës. Kjo është me të vërtetë një tradhti e madhe. Atje janë pezulluar të gjitha punimet. Kësaj i thonë që të ndihmosh e të lësh të qetë të bëjnë punën e vet imperializmi amerikan dhe Flota e tij e 6-të që ndodhet në Mesdhe.


Sazani dhe Karaburuni, që janë kobure kundër forcave imperialiste, po mbeten si trofe "të pambushura" për faj të revizionistit Hrushov. Kjo situate është e padurueshme dhe e papranueshme. Për këtë qëndrim ai së bashku me shokët e vet do të përgjigjen!


E PREMTE
21 PRILL 1961
VEPRIM I POSHTER DHE I PATURPSHEM NGA ANA E SOVJETIKËVE


Më lajmëruan një veprim të poshtër. dhe paturpshëm të sovjetikëve. Ata i dhanë urdhër vaporit që po shkarkonte në Durrës hekur e materiale të tjera për Pallatin e Kulturës në Tiranë t'i ngarkojë ato përsëri dhe t'i kthejë në Bashkimin Sovjetik.


Armiqësi të këtilla ndaj popullit dhe vendit tone mund të tregojnë vetëm imperialistët dhe revizionistët.


E MERKURE 26 PRILL 1961
VEPRIM I TURPSHEM I AMBASADES SOVJETIKE


Me një ngutësi të turpshme ambasada sovjetike vazhdon të grumbullojë në Tiranë specialistët sovjetikë, për t'i kthyer në Bashkimin Sovjetik. Shumë sovjetikë qajnë kur ndahen me njerëzit tanë.


POGRADEC, E PREMTE 5 MAJ 1961
SOVJETIKËT KERKOJNE TE HEQIN BAZËN E VLORËS


Shokët nga Tirana më vunë në dijeni për letrën e poshtër të sovjetikëve në lidhje me heqjen e bazës së Vlorës. Do të vendosim si do të veprojmë.


E MARTE 16 MAJ 1961
DO TE TERHEQIM OFICERET E MARINES SONE QE STUDIOJNE NË BS


Atasheu ynë ushtarak në Moskë i dorëzoi gjeneral Antonovit protestën e ministrit tonë të Mbrojtjes dhe njëkohësisht i tha se ne do të tërheqim oficerët e marinës sonë që studiojnë në Bashkimin Sovjetik.


Antonovi dy herë me radhë i tha shokut tonë: "Pse shpejtoheni, prisni dhe ca" etj. Këtë shprehje ia përsëriti edhe gjeneral Gusevi. Atasheu ynë ushtarak i tha se kam urdhër për këtë dhe do të veproj.


E MERKURE 17 MAJ 1961
VEPRIME FASHISTE


Atasheu ynë tregtar në Pragë, i ngatërruar me gra çeke dhe sigurisht i rënë në rrjetën e sigurimit çekosllovak, u zhduk nga banesa e tij. Ambasadori ynë e kërkoi atë në zyrat e Ministrisë së Punëve të Jashtme të Çekosllovakisë.


Aty një zëvendësministër iu përgjigj duke i thënë se «ai ka pasë kërkuar strehim politik në Çekosllovaki» dhe se ata «ia kanë dhënë atë». Ambasadori ynë protestoi energjikisht për këtë veprimtari armiqësore nga ana e autoriteteve çekosllovake dhe kërkoi dorëzimin e tij, por ata refuzuan. Vazhdojnë veprimet fashiste kundër vendit tonë nga këta pseudomarksist.


E MARTË 23 MAJ 1961
U KTHYE NE ATDHE GRUPI I PARE I OFICEREVE TE MARINES SONE QE NDODHESHIN
NE BASHKIMIN SOVJETIK


Grupi i parë i oficerëve tanë të marinës erdhi nga Leningradi. Oficerët u pritën në aerodrom me lule ngashokët e tyre oficerë dhe nga skënderbegasit.


Atasheu ushtarak sovjetik, Rura, u largua sot nga Tirana i dëbuar nga ne, si kundërmasë e dëbimit të atasheut tonë nga Bashkimi Sovjetik.


E MERKURE 24 MAJ 1961
TERHEQJE E SOVJETIKEVE


Në mbledhjen e sotme të komisionit, pas fjalimit nga pala jonë, sovjetikët u tërhoqën. Ata pranuan pikëpamjen tonë dhe do të largohen pasnesër më 26 maj, në orën 8, me 8 nga 12 nëndetëset dhe me bazën detare «Kotelnikov». Oficerët e delegacionit sovjetik paraqiteshin më të çelur.


Tanët i kishin për drekë, e cila shkoi mirë, u fol edhe për politikë. Tanët ishin superiorë, ata në tërheqje. Oficerët tanë që ishin në Bashkimin Sovjetik dhe që u kthyen, kanë mbajtur qëndrim të mrekullueshëm, patriotizëm i flaktë nga ana e tyre, lanë nam në Leningrad. Leningradi i mori vesh poshtërsitë që bëri komanda sovjetike. Kjo ka shumë rëndësi.


E ENJTE 25 MAJ 1961
PERSERI DREDHI!


Delegacioni sovjetik në komisionin për çështjen e bazës së Vlorës vazhdoi përsëri dredhitë.

Sot Firjubinka tha se «nuk kam udhëzime nga qeveria» që të tërheqin pikërisht atë pjesë të marinarëve sovjetikë të katër nëndetseve që do të mbeten në bazë dhe që janë ditë e natë në kontakt me marinarët tanë, e që mbi gjoja grindjet e tyre kanë ngritur «padinë».


Për të kjo «është çështje tjetër», ndërsa për ne ajo është «gozhda
e Nastradinit» për provokacione të reja.


Nga ana tjetër, marinarët sovjetikë po tërheqin plaçkat e tyre nga
këto nëndetëse dhe bëhen gati të largohen.


Besoj se ky është fisheku i fundit i presionit dhe i provokacionit
në bazë, është si me thënë «saluti» i poshtërsisë. Ndërkohë anijet bëhen gati të largohen nesër në mëngjes.


E PREMTE 26 MAJ 1961
NJE DATE E TURPSHME PËR QEVERINË SOVJETIKE


Të tetë nëndetëset dhe baza «Kotelnikov» u larguan nga Vlora në ora 8 të mëngjezit të sotëm.


Datë e turpshme për qeverinë sovjetike që i solli gjërat deri këtu. Ky ka qenë fund e krye një veprim i poshtër i kurdisur kundër Shqipërisë. Por s'ka gjë! Ne do t'i kapërcejmë këto vështirësi.


Drejtësia e qëndrimeve tona nuk do të fshihet për shumë kohë nga këta revizionistë të poshtër. Ata lanë prapa «gozhdën e Nastradinit».


Ne kërkuam me notë që të tërheqin të gjithë marinarët sovjetikë nga gjiri i Vlorës. Kërkuam me dy letra, njëra pas tjetrës, të mblidhet komisioni i përbashkët. Ata pranuan në parim, por as që shpejtohen të caktojnë orën dhe ditën.


27 MAJ 1961 E SHTUNE
HIPOKRIZITE DHE POSHTERSITE E REVIZIONISTEVE SOVJETIKE NUK KANE KUFI


Ambasadori sovjetik vajti prapë sot në Ministrinë e Punëve të Jashtme «për të protestuar» për dëbimin
e atasheut ushtarak sovjetik, koloneht Rura dhe për të thënë se marinarët tanë «nuk janë mbyllur në kazerma në Bashkimin Sovjetik» etj.


Ç'hipokrizi! Ç'rrena! Sa poshtërsi! Oficerët e marinës sonë, që u kthyen në atdhe, treguan një nga një poshtërsitë që u kanë bërë autoritetet sovjetike në Leningrad. Marinarët tanë shpallën edhe grevën e urisë për 24 orë.

Veprimet e ndyra të këtyre revizionistëve nuk i lan as ujët e detit. Admirali Kasatonov vete e vjen nga Tirana në Vlorë. Të shohim ç'poshtërsi kurdisin. Komisioni akoma s'po mblidhet dhe sovjetikët s'po caktojnë as ditën, as orën.


E DIEL
28 MAJ 1961
MIDIS ANARKISE, KONFUZIONIT DHE GRABITJES, MARINARET SOVJETIKE PO PERGATITEN
TE IKIN


Firjubini shkoi në Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe njoftoi se delegacioni sovjetik po largohet sot. Tanët
e bënë përgjegjës që largohet pa mbaruar punë dhe pa tërhequr marinarët sovjetikë që kanë ngelur në Vlorë.


Ai u largua me avion. Ndërsa u bënë këto përçapje, në bazë sovjetikët po ngarkojnë plaçkurinat. E tmerrshme! Çështja ka arritur derisa të tërheqin edhe bidonët bosh të karburantit, edhe 50 kg. sapun.

Siç po duket, marinarët sovjetikë, që kanë mbetur, do t'i largojnë me vaporët e mallrave që janë këtu. Ata kanë përgatitur valixhet dhe janë krejt të demoralizuar. Në mes tyre mbretëron anarkia, konfuzioni, po grabitin njëri-tjetrin. Me të vërtetë është për të qarë!


E MARTE 6 QERSHOR 1961
BAZA E VLORES U SPASTRUA


Më vunë në dijeni se të gjithë marinarët sovjetikë u imbarkuan në anije dhe sonte natën largohen nga
Vlora.


U spastruan kështu edhe këta të fundit dhe u bë shumë mirë. Poshtërsi dhe barbarizma kanë bërë në bazë sovjetikët këto ditët e fundit. Oficerët që i komandojnë s'janë veçse lumpensovjetikë. Komunikata sovjeto-amerikane që u dha pas takimit Hrushov-Kenedi në Vjenë është kashtë, një fiasko e madhe.

G. Shekulli

Enver Hoxha: Fidel Kastro, ky ballist

Ditari i Enver Hoxhës. Shënimet e udhëheqësit komunist për marrëdhëniet me ish-liderin e Kubës, Fidel Katro. Marrëdhëniet e ngrohta me udhëheqësin kuban, akuzat për flirtime me Hrushovin dhe prishja përfundimtare në vitin 1963

E PREMTE 23 MARS 1962
KASTROJA VIZITON AMBASADORIN TONE NE SHTEPI


Ambasadori ynë në Kubë, Josif Pogaçe na lajmëroi se Fidel Kastroja, jashtë çdo rregulli protokollar dhe
për të treguar miqësi, shkoi në shtëpinë e tij dhe bisedoi me të për një orë e gjysmë. I foli shumë mirë për
ne.


Kastroja i kishte thënë Josifit se kishte lexuar fjalimin tim dhe do ta studiojë përsëri, se e kishte
gjetur të mirë.


Ai kërkoi të informohej më gjerë në lidhje me marrëdhëniet tona me Bashkimin Sovjetik
dhe u informua për këtë.


Pasi dëgjoi ato që i tha ambasadori ynë, theksoi se sovjetikët e kishin informuar
shtrembër. Pastaj kërkoi materiale plotësuese, të cilat do t'ia dërgojmë. Siç duket, Fideli qëndron afër tezave tona dhe me grupin e Blas Rokës duhet të ketë divergjenca.


Fakt është se në krye të udhëheqjes së Partisë që u krijua, qëndrojnë kastristë dhe nga grupi i Blas Rokës në sekretariat është vetëm ky që në komunikatë përmendet në fund fare. Fideli dhe shokët e tij revolucionarë, me sa duket, janë vigjilentë jo vetëm ndaj imperialistëve, por edhe ndaj revizionistëve hrushovianë dhe titistëve. Po të jetë kështu, shumë mirë!


E MARTE 27 MARS 1962
QENDRIM I MIRE I KUBANEZEVE


Delegacioni ynë tregtar qeveritar lajmëron nga Kuba se është pritur shumë ngrohtë. Është takuar me E. Guevarën, i cili ka thënë se do të na japin çdo gjë që kanë. Ka thënë, gjithashtu, se çekët u kanë propozuar
kubanezëve fabrikën e ferrokromit që na e hoqën neve, por këta ua refuzuan, duke u thënë se shqiptarët i kemi vëllezër.


E SHTUNË 27 TETOR 1962
HRUSHOVI KAPITULLOI DHE E LA KUBEN NE BALTË


Doli ajo që mendonim ne. Hrushovi kapitulloi përpara Kenedit dhe e la Kubën në baltë. U shkëmbyen
mesazhe.


Kenedi kërcënoi me ultimatum Hrushovin që të ndalojë ndërtimin e bazave të raketave, t'i çmontojë ato që ka vendosur dhe t'i heqë nga Kuba. Tradhtari, si qen i zgjebosur, me një ton shërbëtori dhe me frikë në bark, i pranoi kushtet e Kenedit. Hrushovi bëri çdo gjë, por Kastron dhe Kubën as nuk i mposhti, as nuk i tremb, as i diskrediton dot.


Por e tmerrshme është se tradhtari me këtë qëndrim diskreditoi krejt Bashkimin Sovjetik. Kjo është tradhtia e re, më e madhe që i bëhet Bashkimit Sovjetik, marksizëm-leninizmit, kampit të socializmit, njerëzimit, paqes. Ky qëndrim u hap oreksin imperialistëve.


E DIEL 28 TETOR 1962
KUBA NUK U DOREZUA

Hrushovi tradhtoi rëndë. Me kapitullimin e turpshëm në ngjarjet e Kubës, ai forcoi pozitat luftënxitëse të Kenedit, forcoi pozitat e reaksionit botëror, të reaksionit në kontinentin amerikan. Hrushovi do të bëjë lëshime akoma më të tmerrshme.


Tradhtari është nën darën e imperializmit. Sa drejt tingëllojnë tash e kurdoherë qëndrimet e larta parimore të Partisë sonë. Të gjithë në botë sot, me siguri, na ,kujtojnë dhe na japin hakë, veç revizionistëve tradhtarë dhe imperialistëve. Por Fideli qëndron dhe kjo ka rëndësi vendimtare.


Ustai dhe shërbëtori ranë dakord ta mbytin Kubën, por kjo u ngrit dhe tha: "S'ma shisni dot lëkurën" se s'u lë unë të më vrisni» dhe "këtu do të gjeni vdekjen". "Atdhe ose vdekje", "ne do të fitojmë!".


Kastroja foli. Ai e paralajmëroi imperializmin se s'ia ka frikën, i vuri atij kushte, kryesori i të cilëve është të mos sulmohet Kuba, të përjashtohen të gjitha forcat e huaja dhe të lirohet Guantanamo. Për tradhtarin ai s'tha asnjë fjalë. Nga halli apo nga përbuzja?


E PREMTE 2 NËNTOR 1962
KUBA DO TE FITOJE


Kastroja foli në Radio Havana. Ai s'pranon asnjë lloj inspektimi dhe deklarod se në këtë çështje ka mosmarrëveshje me Bashkimin Sovjetik. Mikojani e mori përgjigjen për intrigat që po përpiqet të bëjë.


Ç'tradhti e madhe dhe e hapët e revizionistëve hrushovianë! Këta, pa kripë e të shpëlarë, ashtu hipokritë dhe të menderosur siç janë, po flasin tash me terma demagogjikë prej "grancielokuenti" për Kubën heroike etj., etj. proçka që i demaskojnë akoma më shumë. Hrushovianët, siç thotë populli, «kërkojnë të lajnë m...».


Kina dhe ne jemi në pararojë të mbrojtjes së Kubës me artikuj, me mitingje, me peticione. Kuba do të fitojë! Ne do të fitojmë mbi imperializmin dhe revizionistët hrushovianë! Çdo ditë po vërtetohet në jetë drejtësia e vijës së Partisë sonë.


E SHTUNE 3 NENTOR 1962
TRADHTIA E HRUSHOVIT NË KUBE KA SHQETESUAR POPUJT E VENDEVE TE DEMOKRACISE POPULLORE


Mikojani asnjë sukses nuk ka arritur deri tashti në Kubë. I lumtë Kastros që nuk thyhet. Kudo Hrushovin e cilësojnë tradhtar.


Na vijnë lajme se në vendet e demokracisë popullore të Evropës tradhtia e Hrushovit
në Kubë ka shqetësuar popujt e tyre. Në këto vende kudo ka konfuzion të madh, populli shan udhëheqësit e vet, dyqanet janë bosh, kudo ka krizë ushqimore, ka panik.


Me shumicë janë njerëzit që kujtojnë drejtësinë dhe burrërinë e Partisë së Punës të Shqipërisë. Në Bullgari, veçanërisht, ka pakëna.qësi të madhe dhe të hapët, flitet se ka dhe mosmarrëveshje në radhët e udhëheqjes.


Të shohim a do të jetë gjë. Bashkimi Sovjetik vazhdon rregullisht t'i japë armë Indisë. Këtë e deklaroi në Moskë ambasadori indian në Bashkimin Sovjetik. Ç'tradhtarë, ç'armiq të betuar të socializmit janë Hrushovi dhe shokët e tij!


E DIEL 11 NËNTOR 1962
ME TURP PO HIQEN RAKETAT NGA KUBA


Anijet sovjetike po kontrollohen në det të hapët nga anijet e luftës amerikane. Piratët po kontrollojnë anijet sovjetike! Ç'tradhti e madhe! Ç'turp! Të vjen të qarët! Poshtë Nikita tradhtari! Ai meriton litarin në grykë, tëcilin do t'ia hedhim.


E SHTUNE 23 MARS 1963
PERGENJESFITRIM I FIDEL KASTROS


Fidel Kastroja përgënjeshtroi një artikull të gazetës «Lë Mond» shkruar sipas një interviste të dhënë nga ai korrespondentit të kësaj gazete. Udhëheqësi kuban thotë në mënyrë jo shumë të qartë, se përgënjeshtron shumë pohime «kundër Hrushovit», që përmenden në artikull dhe thotë se gjoja agjencitë amerikane të lajmeve kanë shtrembëruar thëniet e tij.


S'ka tym pa zjarr. Kastroja thotë se ka biseduar me korrespondentin, por s'i ka dhënë intervistë. Me një fjalë, sovjetikët kanë bërë presion mbi Kastron që ta bëjë këtë përgënjeshtrim.


E PREMTE 5 PRILL 1963
PRESIONE MBI UDHEHEQJEN KUBANE


Informatat që na vijnë nga Kuba, tregojnë se Hrushovi dhe pasuesit e tij revizionistë, po bëjnë presione të vazhdueshme mbi Fidel Kastron, që ta dëbojë Çe Guevarën nga Kuba dhe të anos pranojë në tokën kubane për edukim e për stërvitje ushtarake njerëz (kuptohet revolucionarë) nga Amerika Latine.


Sidoqë të jetë puna, ky është një veprim kundërrevolucionar, që synon të sabotojë lëvizjet nacionalçlirimtare në kontinentin e Amerikës Latine.


E SHTUNE 6 PRILL 1963
LINJE DIREKTE TELEFONIKE MIDIS HRUSHOVIT DHE KENEDIT


Sot u shpall se midis Hrushovit dhe Kenedit u vendos linja direkte telefonike. Këtë linjë, amerikanët e quajtën «Linja e shpresës». Në fakt, ajo është një fitore e imperialistëve amerikanë pse tash e tutje të dy banditët ndërkombëtarë mund të bisedojnë fshehurazi dhe të komplotojnë kundër komunizmit dhe popujve liridashës.


VLORE, E SHTUNE 27 PRILL 1963
KASTROJA SHKON NË MOSKE


Sot agjencitë e lajmeve njoftojnë se Fidel Kastroja arrin nesër për një vizitë miqësore në Moskë. Hrushovianët po bëjnë tamtame të mëdha rreth kësaj vizite. Me siguri ata do ta shfrytëzojnë këtë vizitë për të na sulmuar ne dhe kinezët.


Në të njëjtën kohë, këto ditë në Perëndim flitet shumë mbi mundësitë e largimit të Hrushovit nga skena politike e Bashkimit Sovjetik. Mundet, por unë mendoj se ai nuk ka për t'u larguar lehtë.


VLORE, E HENE 29 PRILL 1963
LAJKA PER KASTRON


Nga lajmet që lexoj, po vë re se në manifestimet, që janë organizuar për Kastron në Moskë, Hrushovi, si mjeshtër i rafinuar që është për punë të tilla, po bën lajka të mëdha. Kështu, ai përpiqet ta tërheqë pas vetes dhe pas politikës së tij kapitulluese proimperiallste. Të shohim ç'qëndrim do të mbajë Kastroja.


E HENE 8 MAJ 1963
LEKUNDJE TE FIDELI>T


Fidel Kastroja po e vazhdon vizitën e tij në Bashkimin Sovjetik. Një qëndrim kaq i gjatë dhe përpjekjet e hapëta që po bën Hrushovi për ta bërë për vete, nuk janë shenja të shëndosha e të mira për "Fidelin".


Po lindin disa pikëpyetje. Në radhë të parë përse i duhej atij të shkonte në këto kohë në Bashkimin Sovjetik? Çfarë mendon të fitojë? Ekonomikisht? Të shohim!


E SIITUNE 25 MAJ 1963
KOMUNIKATE SOVJETO-KUBANE


U botua komunikata e përbashkët sovjeto-kubane lidhur me vizitën e Kastros në Moskë. Komunikata pasqyron vijën e hrushovianëve dhe Kastroja i është adaptuar kësaj vije. Bëhet, gjithashtu, e ditur se Kastroja, tok me Hrushovin shkuan për të pushuar bashkërisht në Krime. Këtu ata patjetër «do të kremtojnë unitetin» e tyre revizionist.


E MERKURE 5 QERSHOR 1963
KASTROJA U BE BALLIST


Fidel Kastroja u bë i tëri "Ball Kombëtar". Në fjalimet që mban ngre në qiell Hrushovin. Pehlivan Hrushovi e mësoi të kërcejë pas daulles së tij.


Akuzat e udhëheqësit komunist pas vrasjes së shokut të ngushtë të liderit kuban

Çe Guevara një Kastro më pak llafazan, një "majtist" borgjez


E PREMTE 19 JANAR 1968
ÇE GUEVARA -- VIKTIME E IDEVE TE TIJ JOREVOLUCIONARE


Ka disa muaj që Ernesto Çe Guevara u vra në Bolivi nga reparte ushtarake qeveritare të këtij vendi, që janë në shërbim të oligarkisë financiare, të CIA-s, të imperializmit janki e të fashizmit në Amerikën Latine.


Por ç'ishte Çe Guevara? Ai ishte një i revoltuar dhe jo siç duan ta paraqitin -- një revolucionar i udhëhequr nga parime revolucionare marksiste-leniniste. Çe Guevara ishte një njeri i guximshëm, kundër imperializmit amerikan, deri në njëfarë shkalle ai mund të quhet një njeri i radhës së «kondotierëve- jugamerikanë, që patën luftuar kundër sundimit kolonialist spanjoll e portugez.


E shumta Çeja, mund të quhet krahu i tyre i majtë në luftën kundër imperializmit janki. Por majtizmi i tij është një "majtizëm" borgjez dhe mikroborgjez, që u përshtatet kohës, rrethanave dhe koniunkturave aktuale.


Pra, majtizmi i tij ishte një amalgamë e ideve demokratiko-përparimtare, të gërshetuara dhe të imprenjuara thellë me ide liberale, oportuniste, revizioniste, trockiste, anarkiste, puçiste, por kurrë marksiste-leniniste, siç e hiqte
ai veten dhe siç kërkojnë ta tregojnë të tjerët.


Sigurisht nuk mund të thuhet se ai nuk kishte lexuar disa çështje të marksizëm-leninizmit por ato ai i kishte parë vetëm nga ana .e jashtme. Pra ato nuk ishin bërë botëkuptimi i tij i vërtetë filozofik dhe për veprim. Jo! Por Çeja nuk mund të ishte dhe të vepronte ashtu siç ishte dhe siç veproi, pa u trumbetuar si «marksist-leninist-. Ndryshe do të demaskohej me kohë. Jomarksistëve ua do puna edhe jashtë dëshirës së tyre, të vetëquhen «marksistë-leninistë».


Pra Çeja ishte një Kastro i dytë, më pak llafazan, më pak pseudorevolucionar i krisur e matamor se ai, por me idetë e veta megalomane se personi i tij është kërthiza e revolucionit të vërtetë në Amerikën Latine dhe në botë, prapë atje jemi.


Kastro dhe Guevara trumbetojnë «rrugën e tretë e të vërtetë të marksizëm-leninizmit». Në fakt, në ideologji dhe në praktikë, këta nuk janë veçse borgjezë të vegjël, revizionistë dhe anarkistë.

G. Shekulli