Rezultatet e eksperimenteve në Cern të Zvicrës, shtëpi e Large Hadron Collider, i kane corientuar fizikantet qe kane vënë re se thërrmijat e vogla sub-atomike kanë arritur të kapërcejnë shpejtësine e dritës me gati 60 nanosekonda.

Neutrinot e derguara nga Cern drejt laboratorit te Gran Sasso-s ne Itali 732 kilometra larg, mberriten pak me shpejt nga sa ishte llogaritur. Rezultatet qe kercenojne te lekundin nje shekull fizike jane hedhur ne internet per t'u keqyrur online edhe nga shkencetare te tjere.

'Nje konference do te mbahet ne Cern per kete ceshtje, ku ekspertet do te kerkojne cdo shpjegim te mundshem per kete situate. U perpoqem te gjenim nje gabim, apo me shume gabime, apo efekte te padeshiruara dhe nuk gjetem asgje', tha studiuesi Antonio Ereditato, per BBC.

Kur nuk arrin ta shpjegosh dot vete fenomenin, atehere kerkon mendimin e komunitetit, shtoi ai. Shpejtesia e drites ne vakum prej 300.000 kilometrash ne sekonde njihet si me e madhja ne universe dhe aludime si keto te shkencetareve ne Zvicer jane nje goditje e forte per boten e shkences dhe vete teorine e relativitetit. Albert Einstein e konsideronte te pamundur nje levizje pertej kesaj shpejtesie. Shkencëtarët amerikane dhe japonezë kanë marrë përsipër të bëjnë verifikimet përpara se ajo cfare ndodhi ne Cern me grimat subatomike te trumbetohet si zbulim i ri. /top channel

Shkencëtarët kalojnë shpejtësinë e dritës

Ishte Albert Ajnshtain, i cili propozoi më shumë se 100 vjet më parë, se asgjë nuk mund të udhëtojë më shpejt se shpejtësia e dritës. Por, para dy ditësh, u zbulua se personi që përcaktoi ligjet e natyrës mund të ketë gabuar. Bota e shkencës u shokua tërësisht kur punonjësit e laboratorit më të madh të fizikës në botë deklaruan se kishin regjistruar grimca subatomike që udhëtonin me shpejtësi më të madhe se ajo e dritës.

Nëse zbulimet provohen të jenë të vërteta, atëherë do të rrëzojnë në tokë një nga shtyllat kryesore që mban në këmbë Modelin Standard të Fizikës, i cili shpjegon edhe mënyrën se si universi dhe gjithçka në të funksionon. Teoria e Relativitetit të Ajanshtajnit, e propozuar në vitin 1905, thekson qartë se asgjë në univers nuk mund të udhëtojë më shpejt se drita në vakuum. Por, studiuesit e laboratorit të CERN-it në afërsi të Gjenevës pretendojnë se kanë regjistruar disa neutrino, lloje shumë të vogla grimcash, që udhëtojnë më shpejt se barriera prej 186,282 milje (299,792 kilometra) për sekondë.

Rezultati i ka mahnitur aq shumë studiuesit, saqë shkencëtarëve të Amerikës dhe Japonisë u është kërkuar që të verifikojnë rezultatet para se të shpallen si zbulime.

Antonio Ereditato, një zëdhënës i studiuesve të CERN-it tha: "Ne kemi besim shumë të madh tek rezultatet tona. Kemi kontrolluar dhe rikontrolluar shumë herë për çdo gjë që mund të kishte ndryshuar matjet tona, por nuk gjetëm asgjë". Shkencëtarët janë të gjithë të mendimit, se nëse rezultatet konfirmohen, atëherë do të na duhet një rishqyrtim themelor i ligjeve të fizikës. John Ellis, një fizikant teorik tha se, teoria e Ajnshtajnit nënvijëzon pak a shumë çdo gjë në fizikën moderne.

Së shpejti do të mund të regjistrojmë ëndrrat

A keni ëndërruar ndonjëherë të regjistronit ëndrrat tuaja dhe t'i ktheni në videoklip? Teknologjia që do t'ua mundësojë këtë dëshirë është shumë afër: shkencëtarët e UC Berkeley zbuluan një mënyrë për ta kthyer mënyrën se si mendja jonë interpreton stimujt vizualë në një video dhe rezultati është mahnitës...

Përgatiti: KLARITA BAJRAKTARI

nese eshte e vertet , atehere do te formohet nje epoke e re ne fizike, shume njerez jane mednuar se shpejtesia e drites nuk eshte me e shpejta qe ekziston

Ajnshtajni nuk është gabuar mbi shpejtësinë e dritës

Duket se Ajnshtajni paska pasur të drejt mbi shpejtësinë e dritës si limit universal. Jo vetëm që relativitetit special i tij shpëton, por sjell edhe një shpjegim për ato neutrino të laboratorit të CERN më të shpejtë se drita. Ato nuk kanë thyer limitin e shpejtësisë së dritës dhe shpjegimi qëndron në lëvizjen relative të orëve që kontrolluan shpejtësinë e tyre.

Disa javë më parë, disa shkencëtar të CERN vendosën në dyshim të gjithë botën e fizikës me të dhënat e tyre mbi shpejtësinë e arritur nga neutrinot në laborator. Ata zbuluan se neutrino arriti në destinacionin e pritur, 60 nanosekonda më shpejtë se sa do ti duhej dritës për ta arritur atë destinacion. Por ligjet e fizikës thonë se kjo është e pamundur.

Një fizikanë holandez vjen me një shpjegim të thjesht – ekipi i studiuesve ka neglizhuar lëvizjen relative të orëve të tyre.

Studiuesit e CERN po qëllonin neutrino nga laboratori i CERN drejt laboratorit të Gran Sasso, në Itali, Ku do llogariteshin sa myon neutrino ishin kthyer në tau neutrino. Përvec llogaritjesh të sakta të distancës, eksperimenti kërkonte edhe sinkronizim super të saktë të orëve në dy laboratorët. Ekipi e kreu këtë me anë të satelitëve GPS, të cilët lëshojnë një sinjal kohor nga orbita, rreth 12500 milje nga toka. Sipas fizikanit Ronald van Elburg, studiuesit llogaritën se sa i duhej sinjalit të arrinte tokën, por nuk morën në konsideratë lëvizjen relative të orëve.

Sinjali radio udhëton nga satelitët me shpejtësinë e dritës, që nuk ka të bëjë me shpejtësinë e satelitëve. Kjo është një ka teoritë kryesore të relativitetit: “Shpejtësia e dritës përhapet në hapësirën boshe me një shpejtësi të caktuar, e cila është indipendente nga lëvizja e burimit,” ashtu si Ajnshtajni sugjeron.

Por meqenëse satelitët lëvizin, nga pikëpamja e tyre, pozicionet e neutrinove dhe të detektorit ndryshojnë. Neutrinot lëvizin drejt detektorit dhe detektori duket sikur lëviz drejt burimit të neutrinove. Pra distanca ndërmjet origjinës dhe destinacionit duket më e shkurtër se sa do të dukej e vëzhguar nga toka.

“Si pasoj, në sistemin e referimit distanca e përshkuar nga grimcat është më e shkurtër se sa distanca që ndan burimin nga detektori,” thotë van Elburg. Fenomeni është neglizhuar nga ekipi i studiuesve, sepse ata kanë punuar me orët sikur ato të gjendeshin në tokë – ku gjenden fizikisht – dhe jo në orbitë, ku gjendej pika e referimit e sinkronizimit.

Duke përdorur lartësinë, periodën orbitale dhe këndin me ekuatorin, van Elburg llogarit gabimin: “Koha e fluturimit të vëzhguar është 32 nanosekonda më e shkurtër se sa koha e fluturimit e llogaritur me ora të fiksuara në bazë,” thotë ai. Kjo është bërë në të dy vendndodhjet, pra kemi 64 nanosekonda gabim. Pak a shumë e njëjta kohë e regjistruar nga studiuesit e CERN.

(a.h/BalkanWeb)

Ai që u quajt zbulimi më i madh i shkencës dhe fizikantëve për 100 vitet e fundit mund të shembet e të hidhet poshtë për “shkak të një gabimi”.

Bëhet fjalë për eksperimentet e CERN (Organizata Europiane e Kërkimeve Bërthamore), të cilat vitin e kaluar tronditën ligjet e fizikës teksa gjetën materien që lëvizte më shpejt se sa drita dhe e quajtur neutrino, duke hedhur poshtë teorinë e relativitetit të Albert Einstein.

Rezultatet e tre eksperimenteve të njëpasnjëshme iu paraqitën organizatave dhe fizikantëve ndërkombëtarë për t’i verifikuar dhe një eufori e madhe përfshiu të gjitha këto qarqe. Por tashmë kjo eufori është zbehur disi, pas dyshimeve se matja mund të mos ketë qenë korrektë për shkak të mungesës së sinkronizimit të plotë të kohës.

Shkencëtari udhëheqës i kërkimeve në CERN, profesori Sergio Bertolluci thotë se grupi që ai udhëheq do të rinisë eksperimentet në muajin maj për duke kryer edhe njëherë matjet. Por pse nuk u gjet ky “gabim” më parë?

“Është e vështirë të thuhet nëse ky eksperiment mund të kryhej më parë. Nuk e dimë me saktësi nëse matjet tona janë të sakta apo jo. Gjatë gjithë punës sonë synimi ka qenë gjithmonë gjetja e gabimeve në eksperiment. Të tilla kërkime për gabime nuk do të ndalin kurrë.

Por ekziston mundësia që të kemi gabuar në dy mënyra; e para do të sillte rritjen e kohës për distancën e përshkruar nga neutrino, që do të hidhte poshtë pretendimet tona dhe e dyta ajo që do të konfirmonte pretendimin tonë me një kohë akoma më të vogël”, thotë profesor Bertolluci.

Në dy eksperimentet e CERN, neutrino, sipas rezultateve të përfituara, udhëtoi 1 të 60 miliardën e sekondës më shpejt nga cdo ta përshkruante drita të njëjtën distancë. /top channel

Kjo teori u hodh poshte, Einstein ja futi edhe CERN-it