Truri - "Ky top magjik" - Shkencë

 I përbërë nga miliona neurone, truri është organi më i ndërlikuar i çdo gjallese. Shprehur figurativisht ai është më i ndërlikuar se cilido kompjuter i sotëm modern, pra një superkompjuter biologjik

TRURI - "KY TOP MAGJIK"

Për t'i kuptuar më mirë sjelljet e njerëzve, duhet të dimë më shumë mbi ndikimet biologjike tek ata. Pra, cili është ai gjenerator aq i fuqishëm që i fut në funksion gjithë këto procese psiko-fizike? Kush tjetër, përveç trurit.

Truri ka tërhequr gjithmonë vëmendjen, jo vetëm të psikologëve të sotëm, por edhe të dijetarëve që nga kohët më të lashta, sepse aktiviteti i tij psiko-fizik, ndikon dhe drejton pothuajse shumicën e sjelljeve. I përbërë nga miliona neurone, truri (sidomos ai i qenies njerëzore) është organi më i ndërlikuar i çdo gjallese. Shprehur figurativisht ai është më i ndërlikuar se cilido kompjuter i sotëm modern, pra një superkompjuter biologjik. Sa për ilustrim, sërish figurativ, mund të themi se i tërë rrjeti telefonik botëror, në krahasim vëllimor me trurin, paraqet vetëm një kokërr fasuleje.

Truri është edhe pjesa më e rëndësishme dhe më e ndërlikuar e sistemit nervor. Ai veçanërisht luan rol shumë të rëndësishëm për zhvillimin e jetës psikike të njeriut; rregullon funksionimin e organeve; harmonizon organizmin në përgjithësi; bën të mundur lidhjen e organizmit me realitetin objektiv (nëpërmjet transmetimit të impulseve nervore) dhe paraqet bazën fiziologjike për tërë jetën psikike: pra, është bartës i të gjitha proceseve psikike.

Pjesët kryesore të trurit janë tri: truri i madh, truri i mesëm dhe truri i vogël, kurse pjesa më e rëndësishme dhe më e zhvilluar e tij është korja e trurit ose siç quhet ndryshe, korteksi. Në zhvillimin e sistemit nervor, korja e trurit zhvillohet më vonë dhe ajo paraqet rezultatet më të larta të evolucionit. Sipërfaqja e saj është rreth 2m2 dhe përmban rreth 14 miliard elemente qelizore.

Truri i të porsalindurit është katër herë më i lehtë se ai i njeriut të rritur. Deri në vitin e gjashtë truri arrin përafërsisht 90% të peshës dhe të proporcioneve të tij përfundimtare. Kështu, ndërmjet moshës 9 dhe 10-vjeçare, truri i fëmijës arrin të ketë proporcion gati të njëjtë me atë të trurit të të rriturit. Gjithashtu, është vërtetuar shkencërisht se pesha dhe mosha e trurit nuk është e lidhur drejtpërsëdrejti me zhvillimin e inteligjencë. Truri peshon rreth 1.5 kg.

Forca e trurit

Siç u tha edhe më lartë, inteligjenca nuk varet, as nga pesha e as nga vjetërsia e trurit. Njeriu mund të arrij rezultate fenomenale në moshë shumë të re dhe shumë të vjetër. P.sh. Gogeni filloi të merret me art pas moshës 30-vjeçare. Mikelangelo, veprat më madhështore i krijoi në moshën 80-vjeçare. Edhe Pikaso veprat më të mëdha i krijoi në vitet e 90 të jetës.

Aleksandri i Madh i Maqedonisë i njihte me emër të gjithë ushtarët e tij. Mitroditi ka sunduar mbi 22 popuj dhe ka biseduar me të gjithë pa përkthyes. Kinej Cynes, delegat i mbretit Pirro, për një ditë i mësoi të gjithë emrat e anëtarëve të senatit dhe të shumë njerëzve të tjerë të Romës, me të cilët u takua. Filozofi dhe mjeku arab, Ibun Sina, shekulli X, që në moshën 10-vjeçare e recitonte Kur'anin përmendësh, ndërsa në moshën 14-vjeçare edhe të gjitha veprat e Aristotelit. Shkrimtari spanjoll, Alfonso Tostado, shekulli XV, kishte memorie fantastike: secilin libër që e lexonte dy herë, mund ta përsëriste fjalë për fjalë. Moxarti që në moshën 14-vjeçare, në kishën e Shën Pjetrit në Romë, mbante mend gjatë kohës së interpretimit gjithë muzikën e një muzikanti të madh, notat e së cilës ruheshin në fshehtësi. Indiania, Shakuntala Devi ishte për gjashtë sekonda më e shpejtë se kompjuteri në zgjidhjen e një problemi të ndërlikuar matematikor (është fjala për vitet 80) etj.

Gjithashtu, truri i madh ndahet edhe në dy pjesë: e majta dhe e djathta, kështu që secila anë e trurit kontrollon pjesën e kundërt të trupit: pra, në qoftë se dëmtohet ana e majtë e trurit, pëson paralizë pjesa e djathtë e trupit dhe anasjelltas.

Kërkimet më të reja nga profesoresha Roberta Ornshtajn, japin dritë më tepër në aktivitetin e këtyre dy pjesëve të trurit. Pjesa e majtë e trurit drejton aktivitetet shkencore: matematikën, logjikën, analizën etj., ndërsa pjesa e djathtë drejton aktivitetet artistike: ngjyrat, muzikën, ritmin, fantazinë etj.

Sipas Ornshtajn-it, njerëzit që janë mësuar ta shfrytëzojnë njërën anë të trurit, e kanë vështirë ta shfrytëzojnë edhe pjesën tjetër. Është interesante se kur njëra anë e trurit dëmtohet, atëherë e gjithë forca kalon në anën tjetër. Por në qoftë se shfrytëzohen të dy pjesët e trurit, shumëfishohet aftësia deri në gjenialitet.

Hulumtimet tek njerëzit, të cilët zakonisht konsiderohen artistë ose shkencëtarë të mëdhenj dhe supozohet se kanë shfrytëzuar te dy pjesët e trurit, japin këto rezultate: Ajnshtajni konsiderohet si shkencëtari më i madh i kohës së vet. Ai nuk ishte vetëm matematikan apo fizikan, por edhe ëndërrues i madh, i cili për ëndërrimet gati sa nuk u përjashtua nga kolegji. Sipas fjalëve të tij, Teorinë e relativitetit nuk e zbuloi, duke punuar në tavolinë, por i shtrirë, duke shikuar diellin me sy gjysmë të mbyllur. Rrezet e diellit, duke kaluar nëpër qepalla, oscilonin duke u shpërndarë në mijëra rrezatime të imëta. Ajnshtajni pyeti veten se si do të dukej udhëtimi në një nga ato rreze të diellit. Kështu, fantazia e çoi deri në atë vend, ku njohuria shkollore nuk e lejonte të shkonte, por imagjinata (ana e djathtë e trurit) dhe njohuritë shkencore (ana e majtë e trurit) e çuan atë deri te zbulimi më i rëndësishëm i të gjitha kohërave - Teoria e Relativitetit.

Pikaso, një ndër piktorët më të njohur të kohës së sonë, tregon se në mënyrë matematikore dhe gjeometrike e ka përshkruar atë që ka dashur ta punojë, duke paraqitur me detaje marrëdhëniet specifike, të cilat ka pretenduar t'i krijojë me ngjyrë, formë dhe vijë.

Ndoshta rasti më i mirë për ilustrimin e forcës së përbashkët të dy pjesëve të trurit do të ishte Leonardo da Vinçi, një ndër kokat më kreative të të gjitha kohërave, i cili ishte: matematikan, linguist, artist, anatomist, arkitekt etj. Supozohet se Leonardo me njërën dorë ka vizatuar, ndërsa me tjetrën ka shkruar shënimet e tij. Ekspertët që janë marrë me punimet e Leonardos, thonë se për t'i përmbledhur të gjitha punimet e tij, një njeriu i duhet 40 vite punë e pandërprerë, nga tetë orë në ditë dhe atë, me njërën dorë të shkruaj, ndërsa me tjetrën të vizatojë.

Siç pamë edhe më lart, kapaciteti i trurit është i pakufishëm. Sa është i pakufishëm aq është edhe i pazbuluar dhe misterioz ose me fjalë të tjera, truri është i vetmi organ që studion vetveten.

Konsiderohet se truri është një ndër krijesat më të ndërlikuara dhe më të çuditshme të natyrës në tokë dhe se është fare pak i shfrytëzuar. Sipas Prof. Toni Bizen, trurin e kemi në funksion vetëm 1%, ndërsa Karl Shishar jep mendimin se vetëm 10% e trurit shfrytëzohet, kurse pjesa tjetër (90%) është një gjigant i fjetur. Ndërsa sipas njohurive më të reja, supozohet se ne shfrytëzojmë vetëm 4% nga numri i përgjithshëm i qelizave nervore.

Nga gjithë kjo që u tha, del se truri posedon kapacitet të pamatur, të cilin asnjë tru elektronik, së paku deri më sot, nuk mund ta arrijë. Ai mund të pranoj (teorikisht) deri në 10 15% të mendimeve. Se sa është mundësia e pamatur e pranimit të informacioneve mund ta kuptojmë vetëm përmes rrugës së krahasimit figurativ. Për t'u numëruar kjo madhësi e informacioneve, një njeriu i duhen 30 milion vjet punë të pandërprerë, ditë e natë, me shpejtësi: një informacion për një sekondë; ose nëse e paramendojmë se secila pjesë e mendimeve ose çdo informacion është në madhësinë e një kokrre gruri, atëherë kjo masë e pamatur e grurit do të mund të vendosej në një depo, e cila do të kishte lartësinë 3 metra, gjerësinë 5 metra dhe gjatësinë 4500 km.

Në koren e trurit, mendohet se ekzistojnë rreth 15 miliard qeliza, të cilat po të vendosen në një varg të pandërprerë, do të formonin gjatësinë rreth 100.000 km.

Se si funksionojnë ato qeliza në tru, me biliona lidhjesh mes tyre ndoshta kurrë nuk do të zbulohet.

Historia e zhvillimi i trurit

Siç e pamë edhe më lart, truri ka tërhequr vëmendjen e njeriut që nga lashtësia. Sipas shënimeve historike, truri për herë të parë përmendet në një papirus, të cilin historianët e mjekësisë e konsiderojnë si librin më të vjetër mjekësor në botë.

Ky papirus edhe u emërtua si "Papirus Edvin Smith", sipas emrit të personit, i cili e gjeti në Ksar (Egjipt) më 1862. Supozohet se është shkruar rreth vitit 1700 p. e. s. (1200 vjet para Hipokratit, babait të mjekësisë, në formulën e të cilit edhe sot e kësaj dite betohen mjekët e rinj para se ta fillojnë këtë profesion).

Truri përmendet edhe tek grekët e vjetër, si tek Hipokrati, Aristoteli, Platoni etj., por edhe më vonë, në shkollën e Alkesandriesë, 335 - 285 p. e .s., Herofili dhe kolegu i tij Erazistrati, filluan të merren në mënyrë sistematike me trurin dhe që atëherë zbulimet për trurin përparojnë ngadalë nëpër shekuj deri në ditët tona.

Përsosja e pjesëve të posaçme të trurit, tek organizmat shtazorë gjatë evolucionit, vështirë mund të shpjegohet, edhe pse evolucioni i shqisave organike ka filluar mjaft herët, që në kohën kur janë formuar organizmat njëqelizorë.

Mund të thuhet se tek shqisat organike ekziston një substancë, e cila ka rolin e baterisë për shndërrimin e rrezeve të marra në energji elektrike me forcë të ulët. Të gjitha kërkimet për sistemin e komunikimit nëpërmjet sinjaleve biologjike (impulseve) te organizmat shtazorë, vërtetojnë se komunikimi kryhet posaçërisht nëpërmjet impulseve bioelektrike. Përshtypjet e jashtme mbarten nëpërmjet shqisave (në formë fotografish) në qendrat përkatëse, ku një pjesë e tyre mbeten përgjithmonë lidhje biokimike. Pra, shqisat, jo vetëm të njeriut, por edhe të shumë gjallesave tjera, nuk janë gjendje metafizike, por procese biokimike. P.sh. pa kujtesën organizmat shtazorë nuk do të bënin shumë dallime. Ato nuk do e dinin kë e kanë mik e kë armik; nuk do të mund të kryenin zgjedhjen e ushqimit; nuk do e njihnin partnerin e vet. Praktikisht, ato do të silleshin në mënyrë shumë instinktive.

Sipas shumë eksperimenteve me shtazë, të cilave u është hequr truri i madh, është vënë re se ato shtazë kanë treguar sjellje shumë të pakoordinuara. P.sh. gjarpri, pa trurin e madh, mund të lëvizë shumë mirë, por nuk i njeh armiqtë e vet. Pëllumbi, pa trurin e madh, qëndron pa lëvizur si nje mumje, pra nuk tregon asnjë interes për ndodhitë që zhvillohen rreth tij. Qeni pa trurin e madh, nuk e njeh pronarin e vet, nuk e dallon ushqimin e nuk e njeh as frikën. Majmuni pa trurin e madh, nuk posedon kujtesë ose inteligjencë dhe jeton deri në tri javë. Bretkosa dhe peshku, pa trurin e madh, kanë sjellje gati normale. Kurse, fëmija pa trurin e madh, në një rast ka jetuar tri vjet e nëntë muaj, edhe pse nuk e ka njohur nënën e vet dhe nuk ka mundur të mësojë asgjë.

Ndërsa tek njeriu, gjatë eksperimentimeve, kemi këto rezultate: Çrregullimi i funksionit të trurit të vogël ka si pasojë jostabilitetin e theksuar gjatë qëndrimit me sy hapur, luhatet tepër, është jostabil, kurse symbyllur rrëzohet. Te çrregullimet apo ngacmimet e trurit të mesëm, shkaktohet humbja e ndjenjës mekanike, termike, akustike, optike ose shkaktohet ndjeshmëria e tepruar (hiperstezia). Çrregullimi i trurit të madh, respektivisht i kores së trurit, mund të shkaktojë humbjen e plotë të kujtesës ose të shkaktojë rritjen maksimale të saj.

Neokirurgu nga SHBA, Dr. Wait, arriti i pari të izolojë trurin. Mbi 100 tru të majmunëve, Wait-i arriti t'i ndajë nga kafka dhe t'i largojë nga truri dhe për orë të tëra t'i mbajë në jetë. Ndërsa tre shkencëtarë japonezë (Sudo, Kito dhe Adaqi), arritën që disa tru macesh t'i ngrijnë deri në -20º C, t'i ruajnë në frigorifer me ngrirje të thellë dhe prapë t'i ringjallin. Kur arritën ta ndajnë trurin nga trupi, atëherë lindi edhe ideja për mundësinë e shartimit të trurit. Dr. Wait-i arriti i pari ta realizojë këtë eksperiment që në vitin 1965 nëpërmjet transplantimit të trurit të qenit. Prapë lindi pyetja: a mund të bëhet kjo edhe te njeriu? Wait-i mendon se po, por thotë se ai nuk do e bëjë i pari, pasi ende nuk e ka gjetur daljen nga dilema se a është kjo e drejtë apo jo.

Shkaqet e zhvillimit të trurit nuk mund të jenë vetëm dëshirat dhe aktivitetet e qenieve të gjalla. Kushti, pothuajse kryesor për zhvillimin e trurit, është ambienti natyror, në të cilin sillet njeriu. Njeriu dhe ambienti janë faktorë, nga të cilët varet edhe zhvillimi i shpejtë ose i ngadaltë i trurit. Duhet të theksojmë se, inteligjenca trashëgohet nga paraardhësit në masë shumë të vogël, prandaj ajo arrihet dhe zhvillohet nga aktiviteti gjatë gjithë jetës. Pra, me të drejtë fiziologu Sherington, i cili zbuloi shumë ligje të funksionimit të trurit, e quajti atë "top magjik" dhe konsideroi se truri do të mbetet fshehtësia e natyrës, e cila e fundit do t'i zbulohet njerëzimit.

Përgatiti:

KLARITA BAJRAKTARI
RD

 

Mënyra se si jetoni, ajo çfarë hani dhe pini, si dhe trajtimi që i bëni trupit tuiaj mund të ndikojë në kujtesën tuaj po aq shumë sa mirëqenia dhe shëndeti fizik.
Ja çfarë mund të bëni çdo ditë që të mbani si trupin edhe mendjen të shëndetshme:

Menaxhoni stresin
Streset ditore si presioni i afateve kohore apo zënkat e vogla, mund t’ju shpërqendrojnë dhe të ndikojnë në aftësinë tuaj për t’u përqendruar dhe për t’u kujtuar. Por, problem më i madh është një ndjenjë e vazhdueshme ankthi, që mund të çojë në dëmtimin e aftësisë për të kujtuar. Frymëmarrjet e thella, meditimi dhe joga, mund të jenë mënyra se si ta menaxhoni stresin.

Bëni një gjumë të mirë
Njërëzit që nuk flenë mirë gjatë natës, harrojnë më shumë se sa ata që bëjnë një gjumë të rehatshëm. Një natë e mirë gjumi është thelbesore për konsolidimin e kujtimeve. Arsyeja më e shpeshtë e mungesës së gjumit është insomnia, vështirësia për të rënë dhe për të qëndruar në gjumë.

Fatkeqësisht, shumë ilaçe që përdoren për të trajtuar insomninë, gjithashtu mund të dëmtojnë kujtesën dhe funksionin e përgjithshëm të trurit. Kjo është arsyeja se përse është më mirë që fillimisht të përmirësosh zakonet e të fjeturit dhe t’i përdorësh ilaçet si një zgjidhje të fundit. Nëse keni nevojë për ilaçe, përdorni dozën më të vogël të mundshme për një kohë sa më të shkurtër deri në përmirësimin e gjumit.

Hiqni dorë nga duhanpirja
Konsumuesit e duhanit kanë një shkallë më të lartë të humbjes së kujtesës dhe probleme të tjera me kalimin e moshës , se sa ata që nuk e konsumojnë duhanin. Personat që pijnë më shumë se dy paketa cigaresh në ditë gjatë moshës së mesme kanë një risk më shumë se të dyfishuar për zhvillimin e demencës gjatë plakjes, se sa ata që nuk pijnë duhan.

Nëse pini alkool, bëjeni këtë në mënyrë të kontrolluar
Konsumimi i tepërt i alkoolit rrit riskun për humbje të kujtesës dhe demencë. Njerëzit e alkoolizuar kanë vështirësi në kujtesën afatshkurtër, si përshembull mbajtja mend e listave. Një tjetër lloj i humbjes së kujtesës për shkak të alkoolit quhet sindroma e Korsakofit.

Në këto raste, defiçenca afatgjatë e vitaminës B1 e kombinuar me efektet toksike të alkoolit në tru, mund të shkaktojë amnezi të papritur dhe të menjëhershme. Në disa raste kjo humbje e kujtesës mund të jetë e përhershme, por nëse kapet herët, mund të kthehet deri në njëfarë mase.

Mbrojeni trurin nga dëmtimet
Trauma e kokës është një shkak kryesor i humbjes së kujtesës dhe rritjes së riskut për të zhvilluar demencë. Përdorni gjithmonë mjetet e duhura gjatë aktiviteteve me shpejtësi të madhe dhe sporteve të kontaktit.

Mbani një kokore kur i jepni biçikletës, motorçikletës, kur bëni ski etj. Vendosni rripin e sigurimit kur udhëtoni me mjete motorike. Aksidentet me makinë janë ndër shkaqet më të shpeshta të dëmtimeve të trurit, dhe vendosja e rripit të sigurimit, redukton në sasi të mëdha shanset për një dëmtim të rëndë të kokës. rd.al

Truri i njeriut po plaket shume shpejt, A e dini pse ndodh kjo?
 
Janë me dhjetëra sëmundje si: infarkti, rritja e sheqerit në gjak dhe hipertensioni që na frikësojnë për shkak se ato sulmojnë pa dhënë asnjë lloj shenje paralajmërimi. Kur qelizat e gjakut të cilat janë të lidhura me organet kryesore si truri, veshkat, zemra, bllokohen nga plagë të hapura, truri dhe të gjithë qelizat e trupit tonë nuk marrin oksigjen të mjaftueshëm dhe vlerat e duhura ushqimore. Dhe e gjithë kjo shkaktohet pikërisht nga ushqimet e pashëndetshme që ne konsumojmë. Statistikat tregojnë që rreth 700,000 njerëz në botë janë të diagnostikuar me sulm në zemër dhe ky numër është akoma në rritje.
 
Këtu janë 5 ushqimet që dëmtojnë trurin dhe zemrën tuaj 1. Soda dietike- Të gjithë besojmë që gjëja e parë që bëjmë kur fillojmë dietën është zvëndësimi i të gjithë pijeve të gazuara me soda dietike. Mund t’ju duket si alternativë e shëndetshme por në fakt është një nga kontribuesit më të mëdhenj që ndikon në rritjen e rrezikut të goditjeve të zemrës apo trurit.
 
Pse nuk është e shëndetshme? Një studim që ekzaminoi stilin e ushqyerjes dhe dietat e 2500 individëve doli në përfundimin që ata që pinë soda dietike, të paktën një në ditë, ishin më të rrezikuar nga goditja në tru apo në zemër. Shkencëtarët akoma nuk kanë gjetur një bazë të fortë për të na treguar se si soda dietike vepron në organizëm por shumë ekspertë sugjerojnë që të shmanget plotësisht nga regjimi ushqimor.
 
Çfarë mund të bëni? Gjithmonë është e këshillushme që soda dietike të zvëndësohet me ujë dhe lëngje të ndryshme.
2. Mishi i procesuar dhe i tymosur Eshtë koha t’i jepni fund të gjithë alternativave të pashëndetshme të mishit të procesuar dhe të tymosur.
 
Pse nuk janë të shëndetshme? E dimë që janë tepër të shijshme por kur të zbuloni se cfare efekti kanë në organizëm më besoni, nuk do donit t’i konsumonit më. Të gjithë alternativat e mishit të tymosur dhe të procesuar nuk e rrezikojnë trurin apo zemrën në vetëm një mënyrë por në dy. Së pari janë të pasura në sodium I cili është një nga shkaqet direkte që con në goditjet që zemra pëson. Së dyti në to janë hedhur shumë konservues të rrezikshëm që është I nevojshëm për mishin që të ruhet i paketuar.
 
Këto dy përbërës të rrezikshëm janë nitrati dhe nitrati sodës që janë studiuar dhe është vërtetuar shkencërisht që në momentin që futen në organizëm bllokojnë qelizat e gjakut duke dëmtuar arteriet. Dhe normalisht qe qelizat e dëmtuara të gjakut janë një nga shkaqet më natyrale që con në goditje të zemrës. Gjithashtu shumë studime kanë dalë në përfundimin që mishi I procesuar është përgjegjës për për sëmundjen e arterieve (CAD) dhe individet që hanin së paku një vakt në ditë ku përfshihej mishi I procesur dhe i tymosur ishin më të rrezikuarit. Dhe nëqoftëse jeni një “I fiksuar pas sallamrave” kini parasysh që konsumimi I tepërt është një nga shkaktarët e shumë sëmundjeve si: kancer ( të ndryshme) si dhe diabet.
 
Çfarë mund të bëni? Në vend se të konsumoni një sandwich proshutë , kijeni parasysh si një alternative sandwich-in me ton apo salmon.
 
3. Patatinat dhe ëmbëlsirat e paketuara Të gjitha llojet e patatinave apo ëmbëlsirave të paketuara përmbajnë yndyrna “Trans” të rrezikshme si dhe vaj të hidrogjenizuar që e lejon produktin të ruhet për një kohë të gjatë dhe në cfarëdolloj temperature. Pse janë të rrezikshme? Një studim që është kryer tregon që yndyrnat “Trans” janë shkaku kryesor i bllokimit të arteries pasi ata rrisin në mënyrë të shpejtë densitetin e lipideve në rrjedhën e gjakut.
 
Gjithashtu niveli i kolesterolit ngrihet përtej normalitetit. Në momentin që janë ekzaminuar efektet e yndyrnave “Trans” u pa që femrat që konsumonin 7gr ishin më të rrezikuara se ato që konsumonin vetëm 1gr. Do të thoni ju po sa janë 7 g? Vetëm dy petulla me cokollatë dhe një gjysëm pjate me patate të skuqura. Por jo vetëm kaq! Konsumimi i tepërt vecanërisht te femrat ndikon në nivelet e proteinës C-reaktive dhe lejon inflamacionin në të gjithë trupin.
Çfarë mund të bëni? Nëqoftëse patjetër ju pëlqen të hani yndyrna cdo ditë, jini të kujdeshëm duke limituar porcionet që konsumoni jo më shumë se 1-2 gr. Mund t’i gatuani dhe vetë, pasi në këtë mënyrë i gjithë procesi është i kontrolluar.
4. Mishi i kuq Mishi i kuq është i paketuar me një sasi masive të yndyrnave të saturuara të cilat e bëjnë një zgjedhje aspak të shëndetshme për individët që kërkojnë të eliminojnë simptomat e infarktit apo goditjeve në zemër. Pse është jo- i shëndetshëm? Studime të panumërta kën treguar që yndyrnat që mishi i kuq përmban janë të lidhura në mënyrë direkte me shkaqet e goditjeve në zemër. Më pas mishi i kuq derivon një sasi të fuqishme të hekurit nga një përbërje natyrale sicc është hemoglobina.
 
Çfarë mund të bëni? Zvëndësojeni me alternativa si peshku apo mishi i bardhë. Por mund të zgjidhni dhe ushqime që përmbajnë proteina si fasulet, tofu, arrat etj.
 
5. Ushqimet e konservuara dhe të ngrira Një kanace me pasta, supë, spagheti apo ushqime të tjera të ngrira që gjehen lehtësisht në cdo supermarket mund të duken si zgjidhja ideale, por në fakt nuk janë. Nuk kanë asgjë tjetër përvec sodiumit që përdoret për t’i dhënë një shije të mirë dhe që ushqimi të duket i freskët. Tani sasia prej 1500 gramëve është tepër e rrezikshme për zemrën. Gjatë dy dekadave të fundit dietologët dhe, specialistët e zemrës dhe shoqatat mjekësore kanë lajmëruar individët për rreziqet që sjell konsumimi i tepërt i ushqimeve të konservuara.
 
Çfare mund të bëni? Pse mos t’i gatuani në shtëpi? Në momentin që gatuani një vakt ju mund ta lini në ngrirje dhe ta ngrohni sa herë ju doni por gjatë një periudhe të caktuar. Gjithashtu lexoni me kujdes etiketat në mënyrë që të njiheni me përbërësit që cdo produkt ka.
 
Nëse keni një ditë stresuese në punë, mund të shkoni në shtëpi me dhimbje koke. Ka edhe shumë zakone të dëmshme që mund të ndikojnë në tru.
 
Duke u bazuar në një studim lidhur me funksionimin e trurit dhe zakonet e këqija që ndikojnë në të u arrit ne perfundimin se zakonet që janë të këqija për zemrën janë të këqija edhe për trurin. Këtu janë disa nga zakonet e dëmshme për trurin si dhe disa këshilla praktike se si të shmangni ato për të rritur fuqinë e trurit tuaj.
 
– Rrezatimi i valëve të telefonit celular mund të shkaktojë kancer në tru: Ka pasur një debat të vazhdueshëm lidhur me faktin se rrezatimi nga telefonët celularë mund të shkaktojë kancer. Një studim i kryer në vitin 2016 ka zbuluar një lidhje midis rrezatimit të telefonit celular dhe kancerit tek minjtë. Studimi gjeti se ka pasur një rritje të rrezikut të tumoreve në tru dhe zemër.Kjo është e mjaftueshme për të krijuar një lidhje midis përdorimit afatgjatë të telefonave celularë dhe rreziqeve të kancerit.
 
– Konsumi i duhanit eshtë një zakon i dëmshëm për trurin dhe organet e tjera të trupit tuaj. Duhanpirësit kronike përjetojnë një rënie në funksionin e dopaminës në tru. Kjo rënie e dopaminës është një faktor që çon në varësi dhe gjithashtu rrit mundësinë e rikthimit të dëshirës për të tymosur edhe kur jeni duke u përpjekur për ta lënë atë.
 
– Moskonsumimi i vaktit të mëngjesit mund të ketë një ndikim negativ në shëndetin e trurit tuaj. Mëngjesi është vakti më i rëndësishëm i ditës dhe kur bëhet fjalë për shëndetin e trurit, evitimi i mëngjesit nuk është një zakon i mirë.
 
. Yndyra e tepërt mund të dëmtojë trurin e shëndetshëm: Të gjithë i dimë rreziqet që sjell yndyra e tepërt në dietat tona. Ushqimet e pasura me yndyre mund të dëmtojnë tepër trurin. Njerëzit të cilët rregullisht konsumojnë ushqime me yndyre kanë mundësi më të larta për të zhvilluar defekte në tru. Ky defekt shkakton vështirësi të trurit për të dërguar sinjale lidhur me dëshirën për të konsumuar ushqim dhe frenimin e saj./rd.al